1917 – Η εβραϊκή κοινότητα της Φλώρινας πανηγυρίζει την «Διακήρυξη Μπάλφουρ»
Γράφει ο Σπύρος Χρ. Παπαχαρίσης |
Η δημοσιευόμενη φωτογραφία έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο (Flickr – υπηρεσία αποθήκευσης και κοινής θέασης φωτογραφιών) από τους απογόνους της Φλωρινιώτικης εβραϊκής οικογένειας Ναχμία. Η λεζάντα σε αυτή γράφει: 1917 Florina Declaration Balfour. Η τοποθεσία η οποία είναι συγκεντρωμένο το πλήθος δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί. Υποθέτουμε ότι είναι ο συνήθης χώρος της αγοράς (στο σημείο που βρίσκεται “Ο Αριστοτέλης”. Στην φωτογραφία το πλήθος φαίνεται να πανηγυρίζει κρατώντας σημαίες της Μεγάλης Βρετανίας και Ελλάδας.
Σχετικές πληροφορίες για την «Διακήρυξη Μπάλφουρ» υπάρχουν στην ξενόγλωσση έκδοση της Wikipedia.
Παραθέτουμε επίσης ένα κείμενο από τον δικτυακό τόπο: «Σαν σήμερα»
2 Νοεμβρίου 1917: Ενώ η εξέγερση κατά των Οθωμανών εξελίσσεται νικηφόρα για τους Άραβες που ονειρεύονται ανεξαρτησία, ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Άρθουρ Τζέιμς Μπάλφουρ, αποστέλλει μία επιστολή στον ηγέτη της εβραϊκής κοινότητας της Μεγάλης Βρετανίας, Λόρδο Ρότσιλντ, ζητώντας να τη διαβιβάσει στη Διεθνή Σιωνιστική Ομοσπονδία.
Πρόκειται για τη «Διακήρυξη Μπάλφουρ», όπως θα μείνει στην ιστορία, με την οποία δίδεται η υπόσχεση για την εγκαθίδρυση μιας «εβραϊκής πατρίδας» στην Παλαιστίνη, με σεβασμό στα δικαιώματα των λαών που ζουν ήδη στην περιοχή. Ως αντάλλαγμα, η εβραϊκή κοινότητα καλείται να ενθαρρύνει τις ΗΠΑ να εισέλθουν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι συζητήσεις που προηγήθηκαν της Διακήρυξης είχαν να κάνουν με τις λεπτομέρειες στη διατύπωση. Η φράση «εβραϊκή πατρίδα» χρησιμοποιήθηκε εσκεμμένα αντί της λέξης «πολιτεία», μιας και το επίσημο Λονδίνο δεν παραδέχτηκε ποτέ ότι στόχος του ήταν η δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους. Επιπλέον, η αλλαγή μιας πρόθεσης οροθετούσε αυτή την πατρίδα μέσα στην Παλαιστίνη προς αποφυγής του εποικισμού όλης της περιοχής, ενώ στο τελικό κείμενο προστέθηκε και η αναφορά στα δικαιώματα των μη εβραϊκών κοινοτήτων.
Όλες αυτές οι αλλαγές ήταν αποτέλεσμα πιέσεων ενός αντι-σιωνιστή εβραίου και υπουργού της ινδικής κυβέρνησης, του Έντουιν Σάμιουελ Μοντάγκου, που πίστευε ότι η Διακήρυξη Μπάλφουρ στην αρχική της μορφή θα ενίσχυε τους αντισημιτικούς διωγμούς.
Η επιστολή περιελήφθη τρία χρόνια αργότερα στη Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία διαμοιράστηκαν τα ιμάτια της πάλαι ποτέ κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Μ. Βρετανία πήρε υπό την εντολή της τα εδάφη της Παλαιστίνης, κατόπιν αποφάσεως της Κοινωνίας των Εθνών. Οι Εβραίοι της Διασποράς ενθαρρύνθηκαν να μεταναστεύσουν κατά χιλιάδες στη «Γη της Επαγγελίας» και των προγόνων τους, προς μεγάλη αντίδραση των ντόπιων Αράβων.
Η πληθυσμιακή ισορροπία της περιοχής άρχισε να διαταράσσεται, η απελευθερωτική για τους Εβραίους -τρομοκρατική για τους Άραβες- οργάνωση «Χαγκάνα» ανέλαβε δράση και οι Βρετανοί «ένιπταν τας χείρας τους», όταν δεν υποστήριζαν το εβραϊκό στοιχείο. Έτσι φθάσαμε στο 1948, όταν δημιουργήθηκε το κράτος του Ισραήλ σε παλαιστινιακά εδάφη.
Η επιστολή Μπάλφουρ προς Ρότσιλντ δεν ήταν απλώς ένα ευχολόγιο!
Σπύρος Παπαχαρίσης
