963/964 – 1963/1964: Η Χιλιετηρίς Πρεσπών από τον Φ.Ο.Ο.Φ.
Στις 18 Αυγούστου 1963 στον Άγιο Γερμανό των Πρεσπών ο Ηλίας Βυζάντης, κρατώντας το λάβαρο με τον δικέφαλο αετό του Βυζαντίου ξεκινά τις εορταστικές εκδηλώσεις της Χιλιετηρίδας των Πρεσπών. Διοργανωτής των εκδηλώσεων ήταν ο Φυσιολατρικός Ορειβατικός Όμιλος Φλωρίνης, ο οποίος όπως φαίνεται από το πρόγραμμα των εκδηλώσεων, είχε ναυλώσει λεωφορεία για την μετάβαση των επισκεπτών στην περιοχή των Πρεσπών.
Η φωτογραφία και οι δυο όψεις του προγράμματος προέρχονται από το Ιστορικό Αρχείο του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Φλωρίνης «Ο Αριστοτέλης» – ΦΣΦΑ
Στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης αυτής αναφέρεται σχετικό ρεπορτάζ του Δημήτρη Πέπη που δημοσιεύθηκε στο φύλλο 74/24-8-1963 της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Φωνή της Φλωρίνης» το οποίο και παραθέτουμε:
Ανέζησεν ο αιώνιος θρύλος του Βυζαντίου
Με Βυζαντινήν μεγαλοπρέπειαν ήρχισαν αι εορταί της Χιλιετηρίδος των Πρεσπών
Διοργανωτής ο Φυσιολατρικός Ορειβατικός Όμιλος Φλωρίνης
Με βυζαντινήν μεγαλοπρέπειαν και κατάνυξιν και συρροήν πολλών επισκεπτών εκ της πόλεώς μας, των παραπρεσπίων χωριών ως και της περιοχής Καστορίας ήρχισεν εις Άγιον Γερμναόν Πρεσπών επί τη βάσει πλουσίου προγράμματος του ΦΟΟΦ την παρελθούσαν Κυριακήν αι εορταστικαί εκδηλώσεις της πρώτης φάσεως του εορτασμού της 1000ετηρίδος (963 ? 1963) των Πρεσπών.
Ο εορτασμός, ο οποίος θα συνεχισθή δια πολλών και ποικίλων εκδηλώσεων, οργανομένων τη πρωτοβουλία του ΦΟΟΦ επί εν περίπου έτος, προσέλαβεν την παρελθούσαν Κυριακήν ιδιαιτέραν σημασίαν και μεγαλοπρέπειαν δια της μεταβάσεως εις την τιμωμένην ακριτικήν και πλουσίαν εις βυζαντινά μνημεία περιοχήν των Πρεσπών απασών σχεδόν των αρχών της πόλεως.
Οι επισκέπται συμφώνως προς το εκδοθέν υπό του διοργανωτού του εορτασμού ομίλου πρόγραμμα επεσκέφθησαν την κοινότητα Αγίου Γερμανού, όπου εν πομπή, προπορευομένου του επιτίμου προέδρου του ΦΟΟΦ κ. Ηλία Βυζάντη, φέροντος ανά χείρας το βυζαντινόν λάβαρον, ενώ η εκκλησιαστική χορωδία της Ιεράς Μητροπόλεως έψαλεν το «Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια?», εισήλθον εις τον ομώνυνμον ναόν της κοινότητος, ένθα χοροστατούντος του Γεν. Αρχιερατικού επιτρόπου κ. Γερμανού Χρηστίδη βοηθουμένου υπό του εφημερίου κ. Παπαβασιλείου ετελέσθη πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Κατά την διάρκειαν της Λειτουργίας ο καθηγητής Θεολόγος κ. Κυρ. Παπαδόπουλος ωμίλησεν περί της σημασίας του εορτασμού της 1000ετηρίδος των Πρεσπών.
Μετά το πέρας της Λειτουργίας ο πρόεδρος του ΦΟΟΦ κ. Αν. Γκώγκος ωμίλησεν δι΄ολίγων δια τας επιδιώξεις του ομίλου και παρουσίασεν ακολούθως τον τέως υπουργόν Γεώρ. Μόδην, ο οποίος και ωμίλησεν σχετικώς με τον εροτασμόν.
Εν συνεχεία οι επισκέπται εξεναγήθηκαν υπό του νομαρχιακού υπαλλήλου κ. Θωμά Βράκα εις τα βυζαντινά μνημεία της εν λόγω κοινότητος. Ιδιαιτέραν εντύπωσιν προξένησεν εις τους επισκέπτας ο πραπλεύρως της νεοαναγερθείσης εκκλησίας παλαιός ομώνυμος βυζαντινός ναός, ο οποίος φέρει πληθώρα εικόνων και τοιχογραφιών με Ελληνικούς χαρακτήρας. Ακολούθως οι επίσημοι και λοιποί επισκέπται κατηυθύνθησαν εις Κούλαν ένθα άλλοι μεν παρέμειναν προς κολύμβησιν εις την μεγάλην λίμνην Πρέσπας, άλλοι δε καθ΄ομάδας επεσκέφθησαν τα βυζαντινάς αρχαιότητας εις την νησίδαν του Αγίου Αχιλλείου και τας τοιαύτας προς την ακτήν της κοινότητος Ψαράδων. Περί την 5ην μ.μ. εγένετο η αποχώρησις των επισκεπτών.
Δ. Πέπης
Σπύρος Παπαχαρίσης
