Η οδός Ελευθερίας στη Φλώρινα
Με τον τίτλο αυτόν δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμόν 1351 φύλλο της 2ας Ιουλίου 1960 της πάλαι ποτέ εβδομαδιαίας εφημερίδας “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΩΝΗ” του αείμνηστου πρωτοπόρου του τοπικού τύπου Δημητρίου Τσώγκου (της οποίας ο γράφων μέχρι που διέκοψε την έκδοσή της ήταν ο κύριος συντάκτης της) επιστολή ενός παλαιού Φλωρινιώτη, καταγόμενου, όμως, από την Ρέσνα Σερβίας, αν δεν κάνουμε λάθος, έγκριτου τότε πολίτου και μετόχου στον εμπορικό σύλλογο, στο επιμελητήριο, στον Δήμο, Παντελή Βλάση, στην οποίαν περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε στην παραποτάμια οδό Ελευθερίας της πόλεώς μας (το γνωστό και ως Βαρόσι), κατά την τουρκοκρατία και μετέπειτα.
Ιδού η επιστολή του Παντελή Βλάση, που μας μεταφέρει δεκάδες χρόνια πίσω:
Αξιότιμε κ. Διευθυντά
Όταν οι μακαρίται Τούρκοι διοικούσαν τον τόπον αυτόν εζήλευαν τους χριστιανούς που κατοικούσαν στό Βαρόσι διότι αι γυναίκες και τα κορίτσια των περιοίκων παρά το ότι ο χείμαρρος (σ.σ. ο Σακουλέβας) κατέστρεφε με τας πλημμύρας του το παν, κρατούσαν την καθαριότητα προ των σπιτιών των.
Αυτό δεν μπορούσαν να το χωνέψουν, οι Νεότουρκοι ιδιαιτέρως, διότι τα δικά των στενοσόκακα βρωμούσαν κυριολεκτικώς. Αι χανούμισσαι είσαν τα πολύτιμα όντα και δεν επετρέπετο να τα ιδή μάτι ανθρώπου και συνεπώς οι δρόμοι έμεναν με τας ακαθαρσίας των.
Ο φθόνος αυτός ήτο τόσο μεγάλος ώστε το ζήτημα έφθασεν εις το Μετζελίτσι, “το συμβούλιο” του Δήμου, και απεφασίσθη να στενέψει η οδός. Προς τούτο ήρχισαν να κτίζωνται τα κρηπιδώματα ξηρολιθίαση δια να κτισθούν καταστήματα προς επέκταση της παλαιάς αγοράς.
Οι Χριστιανοί διεμαρτηρήθησαν μέχρι του υπουργείου Εσωτερικών, αλλά ο χείμαρρος εβοήθησεν διότι με την βροχήν τα νερά του παρέσυραν τα κρηπιδώματα και έτσι ηναγκάσθησαν οι Τούρκοι να αναβάλλουν δι’ ευθετότερον καιρόν την εφαρμογήν του σχε-δίου των.
Ήλθεν, όμως, η απελευθέρωσις της πόλεώς μας και η οδός αυτή έγινεν η πρώτη και η καλυτέρα διότι εις αυτήν εγίνετο το κόρζο, κατ’ άλλους το νυφοπάζαρο και κάθε επίδειξις της εποχής εκείνης.
Επί Δημάρχου Ν. Χάσου έγιναν τα σημερινά κρηπιδώματα, εδενδροφυτεύθη η οδός και έγινεν μια από τας καλυτέρας οδούς της πόλεώς μας. Το πράσινον ήτο το στόλισμα που συναγωνίζετο με τον πλησίον λόφον του Αγίου Παντελεήμονος και οι παραθερισταί της εποχής εκείνης που ήσαν παρά πολλοί, ονόμαζαν την Φλώρινα “η Πράσινη Φλώρινα”.
Αι λεύκες που μας έσωσαν εις μίαν περίοδον όταν οι υπόνομοι εχύνοντο εις τον χείμαρρον, σήμερον εθεωρήθησαν άχρηστοι διότι εμεγάλωσαν πολύ και ήρχισεν η κοπή και ούτω η πράσινη αυτή οδός ερημάνθη χωρίς να ληφθεί καμμία φροντίς δια την δενδροφύτευσίν της. Και βλέπομεν σήμερον ότι η οδός Ελευθερίας (πρώην Βασιλέως Κωνσταντίνου) εγκατελήφθη τελείως ως μία άχρηστος πλέον αρτηρία της πόλεώς μας. Όλαι αι οδοί ασφαλτοστρώνονται και μόνον η οδός Ελευθερίας εστάθη αδύνατον να σκυροστρωθεί και έτσι μένει σταις λάσπες και με τα πρώτα νερά της βροχής γίνεται αδιάβατος.
Από τας πρώην Δημοτικάς Αρχάς τρις επρογραμματίσθη και τα χρήματα διετίθεντο δια την ασφαλτόστρωσιν παρόδων προς ικανοποίησιν φίλων. Διερωτόμεθα διατί άραγε η τόσον εχθρική μεταχείρησης της οδού αυτής; Μήπως η οδός αυτή δεν ανήκει στην Τουριστικήν πόλιν μας ή θα απογορευθή εις τους Τουρίστας να διέρχωνται από την οδόν αυτήν, από την οποίαν διέρχονται όλα τα τροχοφόρα και σηκώνουν σύννεφα σκόνης; Μήπως οι κάτοικοι της οδού Ελευθερίας δεν είναι δημόται;
Μετά τιμής Π. ΒΛΑΣΗΣ
σ.σ.: Ο ρέκτης της εποχής εκείνης Παντελής Βλάσης, ήταν κάτοικος της οδού Ελευθερίας και το ενδιαφέρον του γι’ αυτήν ήταν δικαιολογημένο, αλλά και δίκαιο, γιατί η οδός αυτή έδινε ξεχωριστή όψη στην περιοχή, το γνωστό και σήμερα ακόμη Βαρόσι. Τη δημοσιευόμενη φωτογραφία μας τη παραχώρησε ευγενώς ο πολυσυλλέκτης φωτογραφιών κ. Αθανάσιος Βογιατζής, τον οποίον και ευχαριστούμε. Είναι η οδός Ελευθερίας του 1935.
