Νέοι της περιοχής «Βαρόσι» της Φλώρινας στο πάρκο της «Πλατείας Ερμού» το 1930
Γράφει ο Θανάσης Βογιατζής |
Φωτογραφία από το οικογενειακό μου αρχείο του έτους 1930, των νέων της γνωστής παραποτάμιας περιοχής «Βαρόσι» της πόλης μας. Η φωτογραφία είχε ληφθεί πριν από 90 περίπου χρόνια, στο χιονισμένο πάρκο της τότε «Πλατείας Ερμού», στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το κτίριο του ιστορικού Συλλόγου της Φλώρινας «Ο Αριστοτέλης».
Τους περισσότερους γνώριζα προσωπικά, επειδή ήταν οι αγαπημένοι φίλοι του πατέρα μου από την παιδική τους ηλικία. Όμως και αυτούς που δεν γνώρισα επειδή έφυγαν νέοι από την ζωή πριν από πολλές δεκαετίες ή που είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό πριν από 60 και περισσότερα χρόνια, συχνά τον άκουγα να αναφέρεται με συγκίνηση σε αυτούς.
Σήμερα δεν βρίσκεται κανένας τους στην ζωή και είναι από αριστερά οι εξής:
Καθιστοί: Περικλής Νώτης (1910-1950;), μουσικός, προπολεμικά έπαιζε φλάουτο στον περίφημο Μουσικό Σύλλογο της Φλώρινας «Ο Ορφεύς», το 1938 μετανάστευσε στην Αργεντινή όπου και πέθανε νεότατος, Αναστάσιος Μ. Μπούτσκος (1909-1993), γεωργός, Ιωάννης Βασιλείου (1913-1956), κάτοικος εξωτερικού από την δεκαετία του 1940, Αθανάσιος Παπαθεοδώρου (το παιδάκι) (1917-1985), ο οποίος μεταπολεμικά διατηρούσε ταβέρνα στον εσωτερικό χώρο της παλιάς Δημοτικής Αγοράς και την δεκαετία του 1960 μετανάστευσε με την οικογένειά του στον Καναδά.
Όρθιοι: Γάκης Σαμαράς (το παιδάκι) (1918-1941), πέθανε νεότατος στην διάρκεια της γερμανικής κατοχής, Νικόλαος (Νικολάκης) Παπαθεοδώρου (1909-1985), Δημόσιος υπάλληλος, Περικλής Βόϊκος (1911-1978), τυπογράφος-βιβλιοπώλης, ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας του 1950 εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, Θωμάς Κοζάρης (1909-1975), Γραμματέας της Μητροπόλεώς μας από το 1935 μέχρι το 1968, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε, Γεώργιος (Γκόγκας) Παπαστεφάνου (1910-1971), εγκατεστημένος στον Καναδά από την δεκαετία του 1950, Ιωάννης Κ. Μπούτσικος (1908-1980), Κοινοτικός Γραμματέας και το 1949 Δήμαρχος Φλωρίνης, Ευάγγελος Τυρπένου (1913-1989), υπάλληλος της Τραπέζης της Ελλάδος και για σειρά ετών Πρόεδρος του Φ.Σ.Φ. «Ο Αριστοτέλης», Άνθιμος Βογιατζής (1908-1992), εμποροϋπάλληλος, που τότε υπηρετούσε την στρατιωτική του θητεία, πατέρας του γράφοντος και Θεόδωρος Τσάντης (1910-1970;), φωτογράφος της προπολεμικής Φλώρινας, που από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 είχε μεταναστεύσει στην Αυστραλία.
Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι περισσότεροι ήταν μέλη της Πρώτης Χορωδίας Φλωρίνης, αλλά και γνωστοί κανταδόροι της προπολεμικής Φλώρινας. Η Πρώτη Χορωδία Φλωρίνης είχε ιδρυθεί το 1932 από τον αείμνηστο Καθηγητή της Μουσικής Παντελή Τριανταφύλλου (1898-1989), τα μέλη της οποίας ήταν καλλίφωνοι νέοι της εποχής. Πολλά από τα μέλη αυτά υπήρξαν η βάση για να ιδρυθεί δέκα χρόνια αργότερα, το 1941, στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής, η Χορωδία του Φ.Σ.Φ. «Ο Αριστοτέλης», με μαέστρο πάλι τον Παντελή Τριανταφύλλου, η οποία εδώ και 80 περίπου χρόνια συνεχίζει μέχρι σήμερα την ιστορική και καλλιτεχνική της διαδρομή.
Όταν λίγο μετά την απελευθέρωση της Φλώρινας από τον τουρκικό ζυγό (1912), ξεκίνησε κατά τον Μάϊο του 1915 η ονοματοδοσία των οδών και πλατειών της πόλης μας από το τότε Δημοτικό Συμβούλιο, η πλατεία αυτή ονομάσθηκε «Πλατεία Ερμού». Μεταπολεμικά μετονομάσθηκε από επόμενα Δημοτικά Συμβούλια σε «Πλατεία Ρούσβελτ» και τις τελευταίες δεκαετίες σε «Πλατεία Επτά Ηρώων 1944».
Το πάρκο αυτό της «Πλατείας Ερμού», την εποχή του μεσοπολέμου ήταν ένας θαυμάσιος περιφραγμένος χώρος αναψυχής για τους Φλωρινιώτες, κατάσπαρτος από διάφορα δένδρα και φυτά και πολύχρωμα όμορφα λουλούδια, όπως διασώθηκε σε μια σπάνια φωτογραφία του 1927 που έχω στο αρχείο μου, αλλά και από προφορικές μαρτυρίες παλιών Φλωρινιωτών.
Στον χώρο που σήμερα βρίσκεται το υπαίθριο θεατράκι του «Αριστοτέλη», υπήρχε επίσης περιφραγμένη κυκλική ξύλινη εξέδρα, όπου κάθε Κυριακή τις γλυκές καλοκαιρινές βραδιές δίδονταν συναυλίες από την Φιλαρμονική Ορχήστρα του ιστορικού Μουσικού Συλλόγου «Ο Ορφεύς», με ένα εκλεκτό πρόγραμμα που περιελάμβανε γνωστά βάλς της εποχής, διάφορες εισαγωγές, άριες και αποσπάσματα από αριστουργήματα του παγκόσμιου λυρικού ρεπερτορίου, μέρη από δημοφιλή συμφωνικά έργα μεγάλων κλασικών συνθετών, όπως και αποσπάσματα από αθάνατες ελληνικές οπερέτες, επτανησιακές σερενάτες και αξέχαστες καντάδες της παλιάς Αθήνας. Ο «Ορφεύς» είχε ιδρυθεί το 1908 από φιλόμουσους νέους της εποχής, στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας. Τις συναυλίες αυτές τις απολάμβανε κάθε Κυριακή πλήθος Φλωρινιωτών και σήμερα υπάρχουν ακόμη υπερήλικες Φλωρινιώτες, δυστυχώς ελάχιστοι, που θυμούνται με συγκίνηση τις θαυμάσιες αυτές προπολεμικές μουσικές βραδιές.
Στην «Πλατεία Ερμού» κατέληγε και η βραδινή βόλτα των Φλωρινιωτών, που την εποχή του μεσοπολέμου γίνονταν στην παραποτάμια αυτή περιοχή. Χρόνια όμορφα, ρομαντικά, που έφυγαν για πάντα.
Οι νέοι της φωτογραφίας αυτής αποτελούσαν ένα κομμάτι της προπολεμικής νεολαίας της Φλώρινας, όλοι τους σχεδόν είχαν γεννηθεί, μεγάλωσαν και έζησαν, αρκετοί σε όλη τους την ζωή, στην παραποτάμια αυτή περιοχή, το περίφημο «Βαρόσι» και παρέμειναν μεταξύ τους εγκάρδιοι φίλοι μέχρι το τέλος της ζωής τους.-
Φ Ω Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Ε Σ
1) Το όμορφο πάρκο της «Πλατείας Ερμού» σε σπάνια φωτογραφία του 1927. Μπροστά μας η εξέδρα όπου η Φιλαρμονική Ορχήστρα του «Ορφέα» έδιδε τις εξαιρετικές Κυριακάτικες βραδινές καλοκαιρινές συναυλίες.-
2) Φωτογραφία από το οικογενειακό μου αρχείο. Οι εικοσάχρονοι τότε αδελφικοί φίλοι Άνθιμος Βογιατζής (αριστερά) και Θωμάς Κοζάρης, φωτογραφημένοι στις 2-9-1929 στο πανέμορφο πάρκο της «Πλατείας Ερμού». Την μακρινή εκείνη ημέρα του έτους 1929, ο Άνθιμος αναχωρούσε για να καταταγεί και να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία, αποχαιρετώντας τον αγαπημένο του φίλο Θωμά.-
3) Άλλη μια φωτογραφία από το οικογενειακό μου αρχείο, που φέρει την ίδια ημερομηνία με την προηγούμενη (2-9-1929). Οι δύο φίλοι Άνθιμος Βογιατζής (αριστερά) και Θωμάς Κοζάρης, φωτογραφίζονται καθισμένοι σε καφενείο της εποχής, με τα παραδοσιακά τρίποδα κυκλικά σιδερένια τραπεζάκια και τις ψάθινες καρέκλες.
Το καφενείο βρίσκονταν στην αρχή της οδού Κρέσνας, στο γωνιακό ισόγειο της θαυμάσιας νεοκλασικής οικίας Βασιλείου, που διασώζεται μέχρι σήμερα και στολίζει την περιοχή, η πρόσοψη της οποίας είναι επί της «Πλατείας Ερμού», απέναντι από το σημερινό κτίριο του «Αριστοτέλη». Τα σιδερένια προστατευτικά φύλλα (κεπέγκια) που βλέπουμε στην άκρη δεξιά της φωτογραφίας, υπάρχουν και αυτά μέχρι σήμερα στην πλευρά αυτή της οικίας Βασιλείου, η οποία όπως αναγράφεται στην πρόσοψή της ανεγέρθηκε το έτος 1911. Στο βάθος αριστερά της οδού είναι σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδος.-
Θανάσης Βογιατζής
Φλώρινα 5-4-2019
