Ο Βασιλιάς Παύλος Α’ και ο Αλέξανδρος Παπάγος στη Φλώρινα στις 25 Σεπτεμβρίου 1947
Γράφει ο Σπύρος Χρ. Παπαχαρίσης |
Οι φωτογραφίες που παρουσιάζουμε σχετίζονται με την επίσκεψη του Βασιλιά Παύλου Α’, του Αρχιστρατήγου Αλεξάνδρου Παπάγου και επιτελών του Ελληνικού, Αμερικανικού και Αγγλικού Στρατού στη Φλώρινα στις 25 Σεπτεμβρίου 1947.
Βρισκόμαστε στο δεύτερο έτος του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Ο Παύλος Α΄ έχει μόλις λίγους μήνες πριν διαδεχθεί στον θρόνο του Βασιλείου της Ελλάδας τον αδελφό του Γεώργιο Β’ ύστερα από τον αιφνίδιο θάνατο του δευτέρου (1 Απριλίου 1947).
Χρονικά η επίσκεψη του Παύλου Α’ συμπίπτει με την έγκριση του «Σχεδίου Λίμνες» το οποίο εγκρίθηκε σε περιοχή στις Λίμνες Πρέσπες τον Σεπτέμβριο του 1947 από την 3η ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, στις 11-12 Σεπτεμβρίου. Στόχος του σχεδίου ήταν η δημιουργία απελευθερωμένης περιοχής σε Μακεδονία και Θράκη με κέντρο τη Θεσσαλονίκη και η μετατροπή του ΔΣΕ σε τακτικό στρατό. Από τους βασικούς στόχους επίσης ήταν η σταθερή κυριαρχία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στο οροπέδιο Κοζάνης μέχρι τον ποταμό Αξιό με κέντρο βάρους προς τις διόδους Εδεσσα – Άρνισσα και Καστανιά με σκοπό την αποκοπή της Δυτικής Μακεδονίας από το νότο και την ανατολή. Επίσης, σύμφωνα με το σχέδιο αυτό ο ΔΣΕ θα τριπλασίαζε τη στρατιωτική δύναμή του ως την άνοιξη του 1948.
Η επίσκεψη του Βασιλιά Παύλου Α’ αναγγέλλεται από τον τοπικό τύπο της Φλώρινας.
Στην «Ελληνική Φωνή», φ.129/729, 25-9-1947 με πηχυαίους τίτλους διαβάζουμε:
ΖΗΤΩ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ, Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΠΑΥΛΟΣ Ο Α’
Ο ΛΑΟΣ ΣΟΥ, ΤΟΥ ΑΚΡΑΙΟΥ ΤΟΥΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
ΤΗΣ ΦΙΛΤΑΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΑΣ, ΣΕ
ΥΠΟΔΕΧΕΤΑΙ ΜΕ ΑΚΡΑΤΗΤΟΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΝ
ΚΑΙ ΣΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΕΙ ΕΥΛΑΒΩΣ ΤΟ «ΩΣ ΕΥ ΠΑΡΕΣΤΗΣ»
ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΑΚΡΑΔΑΝΤΩΣ ΟΤΙ, Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟΣ ΠΑΤΡΙΣ ΜΑΣ
ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΕΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΙΝ ΣΟΥ, ΘΑ ΕΞΕΛΘΗ ΝΙΚΗΤΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΔΙΕΘΝΗΝ ΛΑΙΛΑΠΑ, ΚΑΙ ΘΑ ΑΝΤΑΜΕΙΦΘΟΥΝ ΑΙ ΘΥΣΙΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑ ΤΗΣ
ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Πολίτες, κλήρος, τοπικές αρχές και στρατιωτικοί αναμένουν τον Βασιλιά και τη συνοδεία του στην αρχή της Παύλου Μελά
Μαθητές στην είσοδο της πόλης και εκπρόσωποι σωματείων και συλλόγων αναμένουν τον Βασιλιά Παύλο Α’
Τα μέτρα ασφαλείας
Στο ίδιο φύλλο της «Ελληνικής Φωνής», φ.129/729, 25-9-1947 δημοσιεύεται ανακοίνωση της Διοικήσεως Χωροφυλακής Φλωρίνης η οποία απευθύνεται στο κοινό:
Επικειμένης της αφίξεως ενταύθα της Α.Μ. του ΒΑΣΙΛΕΩΣ των Ελλήνων ανακοινούμεν ότι κατά ταύτην,
- Απαγορεύεται η ρίψης ανθέων ή οιωνδήποτε άλλων αντικειμένων εκ των εξωστών, παραθύρων, πεζοδρομίων κ.λπ. προς το αυτοκίνητον της Α.Μ. του Βασιλέως ή τα αυτοκίνητα της ακολουθίας Του.
- Απαγορεύεται εις τους ιδιοκτήτας ή ενοικιαστάς οικιών και καταστημάτων ευρισκομένων επί των οδών εξ ων θέλει διέλθη η Α.Μ. ο Βασιλεύς μετά της ακολουθίας Του, να δέχωνται εις τας οικίας ταύτας ή καταστήματά των προς παρακολούθησιν της δελεύσεως ή υποδοχής της Α.Μ. πρόσωπα άγνωστα εις αυτούς.
- Υποχρεούνται άπαντες οι ιδιοκτήται και ενοικιασταί οικιών ή καταστημάτων όπως μέχρι της 20ης ώρας της αύριον 24ης Σεπτεμβρίου 1947 το βραδύτερον, καταθέσωσι εις το ενταύθα Τμήμα Ααφαλείας κατάστασιν ονομαστικήν των προσώπων άτινα προτίθενται να παρακολουθήσωσι εκ των οικιών τούτων ή καταστημάτων των τη διέλευσιν ή υποδοχήν της Α.Μ. και της ακολουθίας Του.
Ακολούθως στην «Ελληνική Φωνή», φ.130/730, 4-10-1947 περιγράφεται αναλυτικά η επίσκεψη ενώ παράλληλα γίνεται και παράθεση των λόγων που εκφωνήθηκαν από την τότε τοπική ηγεσία.
ΤΟ ΙΝΔΑΛΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Η Α.Μ. Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΑΥΛΟΣ Ο Α’
ΕΙΣ ΤΗΝ ΦΛΩΡΙΝΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟΝ
Με παραλήρημα χαράς και ενθουσιασμού και ουρανομήκεις ζητωκραυγάς, υπεδέχθη τον Βασιλέα ο λαός του Νομού Φλωρίνης
Πλήρης περιγραφή της υποδοχής της Α.Μ.
Την 10ην π.μ. ώραν της παρελθούσης Πέμπτης (25-9-47) αφίκετο αεροπορικώς εις την πόλιν μας προερχόμενος εκ Λαρίσης και συνεχίζων την ανά την Ήπειρον, Μακεδονίας και Θράκης περιοδείαν Του, η Α.Μ. ο Βασιλεύς Παύλος Α’, συνοδευόμενος υπό του Μεγάλου Αυλάρχου και Αρχιστρατήγου της Νίκης κ. Αλεξ. Παπάγου, του Βρετανού Οργανωτού στρατηγού κ. Ρώλλιγκς, του Αμερικανού αντισυτ/χου κ. Φλάστερ, των Συν/χών χωρ/κής κ.κ. Πατεράχη και Αγγελίδη, των υπασπιστών του αντ/χών κ.κ. Λέκα και Καρσάκη, του αντισμηνάρχου κ. Δαλιάνη του Δ/τού εσωτερικού Τύπου Υφυπ. Τύπου κ. Κεφάλα κ.λπ.
Άμα τη προσγειώσει του φέροντος τον Άνακτα μετά της ακολουθίας του αεροπλάνου, υπεδέχθησαν Τούτον εις το αεροδρόμιον ο Νομάρχης κ. Τουσιάδης, ο Μέραρχος Δ/τής 15ης Μεραρχίας κ. Λάιος, ο Ταξίαρχος κ. Παπαγεωργίου, ο Δ.Χ. κ. Τζωρτζάκης και ο Επιτελάρχης της Ταξιαρχίας κ. Κριεκούκης.
Οι Βασιλιάς Παύλος Α’, ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος και οι επιτελείς συνοδευόμενοι από τις τοπικές αρχές βαδίζουν επί της Παύλου Μελά στην είσοδο της πόλης.
Ο Ενθουσιασμός του κοινού
Είναι αδύνατον να περιγραφή η ανυπομονησία του κοινού, το οποίον από της ανατολής του ηλίου είχε σπεύσει να καταλάβη θέσιν δια να ίδη και να χαιρετήση τον Βασιληά του. Όλοι οι εξώσται των οικιών της κεντρικής οδού, πλείσται στέγαι, πάροδοι, αυλόγυροι και μανδρότοιχοι και τα πεζοδρόμια από της εισόδου της πόλεως μέχρι της πλατείας «Ομονοίας» είχον κατακλυσθή υπό των Σχολείων, Οργανώσεων, προσκόπων και Οδηγών, των τροφίμων του Εθν. Οικοτροφείου, των Αρχών και Δημοσίων υπαλλήλων και ολοκλήρου της κοινωνίας της πόλεως και των πέριξ Κοινοτήτων ανεξαρτήτως πολιτικών φρονημάτων. Και η ανυπομονησία του κοινού αυτομάτως μετετράπη εις ένα άνευ προηγουμένου και πρωτοφανή εις τα χρονικά της πόλεώς μας ενθουσιασμόν άμα τη εμφανίσει των αυτοκινήτων.
Εις την είσοδον της πόλεως (πλατεία σιδ. Σταθμού) είχε στηθή ωραία αψίς με τας λέξεις «Άναξ ως ευ παρέστης» και «Ζήτω ο Βασιλεύς» προ αυτής δε ολόκληρον το Δημοτικόν Συμβούλιον μετά του Δημάρχου κ. Καντζά και των βουλευτών κ.κ. Σπυροπούλου και Τζώρτζη και εις την ετέραν πελυράν ο ιερός κλήρος Φλωρίνης και της υπαίθρου με επί κεφαλής τον αρχιερατικόν επίτροπον κ. Παπαδράμπην.
Τον Βασιλέα κατελθόντα του αυτοκινήτου εχαιρέτισεν εκ μέρους της πόλεως ο Δήμαρχος κ. Καντζάς ειπών τα εξής:
«Εξ ονόματος του Λαού Φλωρίνης Σας ευχόμεθα, Μεγαλειότατε, το ως ευπαρέστητε εις την Πόλιν μας.
Η Φλώρινα, Μεγαλειότατε, που αποτελεί την προς βοράν θύραν της Πατρίδος μας έχει εμπιστευθή στα γενναία παιδιά της τας κλείδας της, αι οποίαι καλώς φυλάσσονται. Είσελθε Μεγαλειότατε υπό την Σκέπην και την Ευλογίαν του Μεγάλου μας Θεού και με την λατρείαν του Λαού Σου, όστις με παραλήρημα χαράς χαιρετίζει την άφιξίν Σας».
Η Α.Μ. ο Βασιλεύς απήντησεν ευχαριστών.
Μετά ταύτα ο Αρχιερατικός επίτροπος κ. Παπαδράμπης προσεφώνησεν τον Άνακτα ειπών μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Μεγαλειότατε,
Απερίγραπτος και ενέκφραστος είναι η χαρά όλων μας καθόσον κατόπιν μιας 12ετίας σχεδόν, ηξιώθη και πάλιν σήμερον η πόλις μας, να υποδεχθή τον λατρευτόν και προσφιλή Βασιλέα ημών Παύλον, ως αναπληρωτής δε του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου ημών Φλωρίνης κ.κ. Βασιλείου και εκπρόσωπος ολοκλήρου του ορθοδόξου πληρώματος της περιφερειακής επαρχίας Φλωρίνης, Εορδαίας και Αλμωπίας και του προσελθόντος προς υποδοχήν πέριξ της υμετέρας Μεγαλειότητος ευσεβούς Ποιμνίου, προσφωνώ το «ως ευπαρέστης».
Επικαλούμαι δε συνάμα τον Πανάγαθον και Δοτήρα Θεόν ημών, όπως, η επίσκεψις της υμετ. Μεγαλειότητος, τόσον εν τη πόλει ημών, όσον και εις τα επισκεφθέντα και διελθόντα βόρεια μέρη της Μητρός υμών Ελλάδος, επιφέρη συντόμως την γαλήνην του Κράτους ημών, την ειρήνην του Σύμπαντος κόσμου και την απόσβεση του εσωτερικού ημών σπαραγμού του εμφυλίου πολέμου.
Εις δε την Υμετ. Μεγαλειότητα, χορηγήση την ισχύν, την Νίκην, το κλέος και την υπεροχήν.
Περαίνων δε την προσφώνησίν μου, εκ μέρους του συγκεντρωθέντος ώδε πιστού λαού, εκφωνώ:
– Ζήτω ο Βασιλεύς ημών Παύλος.
– Ζήτω το ευσεβές Έθνος!
– Ζήτω και ο φιλόχρηστος Στρατός μας! Γένοιτο.»
Επηκολούθησε σύσκεψις υπό την προεδρίαν της Α.Μ. εντός των γραφείων της Ταξιαρχίας. Δέον να σημειωθή ότι λόγω του εκχειλίσαντος ενθουσιασμού και των ζητωκραυγών του κατά χιλιάδας κατακλύσαντος την πλατείαν, το πάρκον και τας λοιπάς παρακειμένας διόδους πλήθους, ο Βασιλεύς κατ’ επανάληψιν εξήλθεν εις τους εξώστας της Ταξιαρχίας και εχαιρέτησε τα πλήθη.
Κατελθών της Ταξιαρχίας κατυυθύνθη εις τους στρατώνας και επεθεώρησε την φρουράν της πόλεως και τους κ.κ. Αξιωματικούς, συνωμίλησε μετ΄ αυτών και εζήτησε διαφόρους πληροφορίας, εισήλθε εντός των στρατώνων εν συνεχεία δε επεσκέφθη τους εν τω στρατ. Νοσοκομείων νοσηλευομένους, περί της καταστάσεως της υγείας των οποίων μετά στοργής και πατρικού ενδιαφέροντος εζήτησε πληροφορίας παρά των Ιατρών.
Εις την ύπαιθρον
Ανώτερος πάσης περιγραφής ο ενθουσιασμός των κατοίκων Άνω και Κάτω Καληνίκης δι ων διήλθε ο Βασιλεύς και των τοιούτων της Νίκης, όπου εστάθμευσεν, καίτοι ουδόλως είχον ειδοποιηθή παρ’ ουδενός περί της μεταβάσεως του Βασιλέως εις τα χωρία των.
Οι γεωργοί εγκατέλειπον τας εργασίας των και έσπευδον εξ όλων των σημείων να ίδουν και επευφημήσουν τον λατρευτόν τους Βασιληά και σωτήρα των.
Η επιτροφή εις Φλώριναν
Μετά την επιθεώρησιν και του φυλακίου Νίκης, ένθα σημειωτέον η Α.Μ. υπέγραψεν εις το «Βιβλίον Εφόδου» επέστρεψεν εις την πόλιν μας και μετά μικράν ανάπαυλαν εις τα γραφεία της Ταξιαρχίας μετέβη εις την λαμπρώς διακοσμηθείσαν Λέσχην των Δημοσίων υπαλλήλων, εντός της οποίας παρετέθη προς τιμήν του γεύμα εκ μέρους του Δήμου και εις ο παρεκάθησαν πλην της Α.Μ. μετά της ακολουθίας του και ο Νομάρχης κ. Τουσιάδης, ο Μέραρχος κ. Λάιος, ο Ταξίαρχος κ. Παπαγεωργίου, ο εισαγγελεύς κ. Λούκας, ο Δήμαρχος κ. Καντζάς, ο αρχιερατικός επίτροπος κ. Παπαδράμπης, ο Δ.Χ. κ. Τζωρτζάκης, ο Δ/τής του 506 Τάγματος κ. Πυρόπουλος κ.λπ.
Κατά τα επιδόρπια ήγειρε πρόποσιν ο κ. Δήμαρχος ειπών τα εξής:
«Μεγαλειότατε,
Με ενθουσιασμόν και χαράν η Φλώρινα χαιρετίζει την άφιξιν της Υμετέρας Μεγαλειότητας αισθάνεται πλήρως την εξαιρετικήν τιμήν την οποίαν προσδίδει εις αυτήν η παρουσία Υμών.
Μας ενθυμίζετε Μεγαλειότατε μίαν άλλην ευτυχισμένην ημέραν κατά την οποίαν ο ένδοξος Στρατός της Πατρίδος μας οδηγούμενος από τον αείμνηστον Στρατηλάτην Του εις την κατάκτησιν των πόθων του Έθνους εχάριζεν εις την πόλιν μας την Ελευθερίαν.
Η χαρά την οποίαν δοκιμάζομεν μεγαλώνει ακόμη, διότι εν τω προσώπω της Υμετέρας Μεγαλειότητος υποδεχόμεθα τον Ειρηνοποιόν του Έθνους Αρχηγόν, τον Βασιλέα τον οποίον η καλή τύχη της Πατρίδος εκκάλεσε, ίνα κατευθύνη τας διεσπασμένας δυνάμεις της προ την κατάκτησιν του ευγενεστέρου ιδεώδους προς δημιουργίαν μιας ισχυράς και ομονοούσης Ελλάδος.
Πάσα Ελληνική ψυχή Σας παρακολουθεί Μεγαλειότατε εις την ευγενικήν και πατριωτικήν, ωραίαν προσπάθειάν σας και χαίρει διότι βλέπει με ικανοποίησιν να πραγαμτοποιείται παρ΄ Υμών ο Πανελλήνιος πόθος.
Ευτυχής και υπερήφανος, Μεγαλειότατε, διότι εις εμέ έλαχεν η τιμητική εντολή να γίνω ο διερμηνεύς των αισθημάτων, των πόθων και των ελπίδων των συνδημοτών μου προς την Υμετέραν Μεγαλειότητα, παρακαλώ όπως μοι επιτραπή να υψώσω το κύπελλον εις Υγείαν, Δόξαν και Τιμήν της Υμετέρας Μεγαλειότητος, του ενσαρκωτού των ευγενών και ωραίων Εθνικών πόθων και υπέρ της Σεπτής συζύγου Υμών Βασιλίσσης των Ελλήνων Φρειδερίκης και του διαδόχου Υμών Κωνσταντίνου».
Ο Περιφερειακός Έφορος Προσκόπων Φλωρίνης Στέργιος Τριανταφυλλίδης χαιρετά τον Βασιλιά. Αριστερά του Εφόρου χαιρετά επίσης ο Αρχηγός της 2ης Ομάδας Προσκόπων Φλωρίνης Θεόδωρος Βόσδου. Διακρίνεται πίσω και δεξιότερα από τον Βασιλιά ο επίσης βαθμοφόρος Πρόσκοπος Λάζαρος Γούναρης. Την όλη σκηνή παρακολουθεί στα δεξιά ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος.
Μεγαλειότατε,
Οι Πρόσκοποι και Οδηγοί της πόλεως και περιφερείας Φλωρίνης διαδηλώνουν την ακράδαντον πίστιν και απεριόριστον αφοσίωσιν και αγάπην προς την ένδοξον Πατρίδα μας και την Υμετέραν Μεγαλειότητα και δηλώνουν ότι παρά το πλευρόν Σας είναι έτοιμοι εις την φωνήν της Πατρίδος και του αθανάτου Αλβανικού έπους του 1940-41.
Ζήτω ο λεβέντης Βασιληάς μας».
Ακολούθως ο Βασιλεύς μετά της ακολουθίας του ανήλθον εις την Ταξιαρχίαν και μετ’ ολιγόλεπτον παραμονήν επιβάντες των αυτοκινήτων μετέβησαν εις το αεροδρόμιον, ένθα αφού απεχαιρέτησαν τα Αρχάς επέβη του αεροπλάνου και ανεχώρησεν την 4 μ.μ. εις Κοζάνην.
Ως είμεθα εις θέσιν να γνωρίζωμεν ο εν γένει αυθόρμητος ενθουσιασμός του λαού Φλωρίνης ενεποίησεν αρίστην εντύπωσιν τόσον εις τον Άνακταν, όσο και εις τους Ακολουθούντας Τούτον.
Διακρίνονται από αριστερά: Ιωάννης Ρώμπαπας, Δημήτριος Βαγουρδής, Χρήστος Καϊμάρας, Γρηγόριος Βάσσου, άγνωστος, Πέτρος Ηλιάδης, άγνωστος
Διακρίνονται από αριστερά : 1η σειρά: Θωμάς Σταυρέτης, Γκερτσάκη (;), Βασίλειος Βαγουρδής, Ιωάννης Ρώμπαπας. – 2η σειρά: Άγνωστη, άγνωστη, Ιωάννης Δαμούσης.
