Η στρατιά του πλούτου
Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης |
Ο τόπος μας γνώρισε πολλές καταστροφές από πολέμους, αλλά και υποδουλώσεις σε βάρβαρους στρατούς. Περασμένα ξεχασμένα. Έμειναν όμως οι αφηγήσεις κάποιων ηλικιωμένων που είχαν ζήσει τους πολέμους, αλλά και είχαν ακούσει από τους γεροντότερους όταν αυτοί ήταν παιδιά.
Η τουρκοκρατία κράτησε περισσότερο από πεντακόσια χρόνια. Χρόνια ραγιαδισμού, καταπίεσης και οπισθοδρόμησης. Τα μπουλούκια του τουρκικού στρατού με το σπαθί πήραν τα μέρη μας και με το σπαθί τα κράτησαν.
Κατά την γερμανική Κατοχή η φτώχεια και οι εκτελέσεις ήταν οι πρωταγωνιστές ενός παράλογου θεάτρου που κράτησε τέσσερα χρόνια. Μετά ακολούθησε ο εμφύλιος πόλεμος, και εμείς μόνοι μας βγάλαμε τα μάτια μας.
Και μένει η περίοδος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, που κράτησε από το 1916 μέχρι το 1918. Η Γαλλική Στρατιά, η Στρατιά της Ανατολής έφτασε στην Φλώρινα τον Απρίλιο του 1916. Το Γαλλικό Στρατηγείο ήταν πολύ σκληρό στην αρχή και φερόταν με αποικιακή νοοτροπία προς τους Φλωρινιώτες. Μερικούς έστειλε εξορία στο Νησί του Διαβόλου και άλλους στην Γαλλία. Σκληροί οι Γάλλοι στην αρχή, σε μια πόλη που άρχισε να πλήττεται από την πείνα. Και όλα αυτά επειδή οι περισσότεροι κάτοικοι του νομού Φλώρινας ήταν βασιλόφρονες. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ήταν γερμανόφιλος καθώς και οι οπαδοί. Ο γαλλικός στρατός ήταν στην Φλώρινα και απέναντί του ήταν ο βουλγάρικος και ο γερμανικός στρατός. Αυτός ήταν ο λόγος που οι Γάλλοι φέρθηκαν σκληρά στους Φλωρινιώτες. Όταν όμως ο Ελευθέριος Βενιζέλος επικράτησε στην Βόρεια Ελλάδα, σχηματίστηκαν πυρήνες βενιζελικών, που ταυτόχρονα ήταν και γαλλόφιλοι, γεγονός που χαροποίησε το Γαλλικό Στρατηγείο και η συμπεριφορά τους άλλαξε και φέρθηκαν με τον καλύτερο τρόπο προς τους Φλωρινιώτες.
«Στρατιά του Πλούτου» ονόμασαν οι Φλωρινιώτες την γαλλική στρατιά, επειδή το χρήμα έρεε όλη αυτήν την περίοδο. Οι Γάλλοι δεν είχαν επιτάξει τα ιδιωτικά κτήρια, αλλά τα νοίκιασαν. Δεν υπήρχε αγγαρεία, αλλά μόνο πληρωμένη εργασία. Δεν ήταν λίγοι οι Φλωρινιώτες που δούλεψαν, ως εργάτες στους δρόμους και σε άλλα έργα του γαλλικού στρατού. Δούλεψαν και οι έμποροι, που τροφοδοτούσαν τον γαλλικό στρατό.
Τα καφενεία, τα οινομαγειρεία, τα πανδοχεία και τα ποτοπωλεία κέρδισαν πολλά χρήματα, από τους εξοδούχους στρατιώτες. Τα περισσότερα καταστήματα της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου έγιναν ποτοπωλεία και πουλούσαν κρασιά, τσίπουρο και ούζο. Οι μικροπωλητές τσιγάρων και κουλουριών και γλυκισμάτων έβγαζαν πάντα ένα καλό μεροκάματο. Σε κάθε γωνιά και μια γαλλική καντίνα, καθώς η ζήτηση ήταν μεγάλη.
Ακόμη και τα παιδιά, που είχαν μάθει αρκετά γαλλικά κατάφερναν να κερδίζουν χρήματα. Στέκονταν έξω από της Λέσχες Αξιωματικών, και όταν έρχονταν οι αξιωματικοί, τα παιδιά περιποιούνταν τα άλογά τους, λαμβάνοντας πάντα ένα μεγάλο φιλοδώρημα. Ο γαλλικός στρατός παρείχε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε όλους τους κατοίκους. Υπήρχαν στρατιωτικά ιατρεία και φαρμακεία για όλους.
Ήταν πράγματι η «Στρατιά του Πλούτου», καθώς η Φλώρινα γέμισε χρήμα. Κάθε νοικοκύρης έκανε το κομπόδεμά του σε γαλλικές χρυσές λίρες, που άλλοι τις ονόμαζαν «κοκοράκια» και άλλοι «ναπολεόνια».
Και σαν τελείωσε ο πόλεμος, το 1918, ο γαλλικός στρατός απεχώρησε και άφησε πίσω του την Επιμελητεία, για να εκποιήσει τα υλικά. Οι Γάλλοι σχεδόν τα χάρισαν όλα τα υλικά σε ιδιώτες Φλωρινιώτες. Το τρενάκι ντεκοβίλ, το τελεφερίκ λιβέρτα έγιναν παλιοσίδερα, καθώς κάποιοι Πισοδερίτες δεν μπόρεσαν να τα αξιοποιήσουν. Οι ράγες έγιναν υλικά οικοδομών και στηρίγματα για τις κληματαριές στις αυλές. Ο γαλλικός στρατός έφερε το ηλεκτρικό ρεύμα στην Φλώρινα, και όταν έφυγαν μας άφησαν τους στύλους, τις λάμπες, τα καλώδια και την γεννήτρια, που ήταν σε ένα σπιτάκι κάτω από τον γκρεμό της Σειρήνας, στο Βαρόσι. Οι Φλωρινιώτες τα αξιοποίησαν και η πόλη ηλεκτροφωτίστηκε για πρώτη φορά, το 1919. Μας άφησαν και μια κινηματογραφική μηχανή προβολής. Τότε λειτούργησε ο πρώτος κινηματογράφος, ο «Απόλλων». Οι Γάλλοι έβγαλαν εκατοντάδες καρτ-ποστάλ από την πόλη της Φλώρινας, και αυτές πουλιόταν στα φωτογραφεία και τα βιβλιοπωλεία μέχρι και δέκα χρόνια μετά.
Εκποιήθηκαν εκατοντάδες ποδήλατα και με αυτά λειτούργησαν τα πρώτα ποδηλατάδικα της πόλης μας. Μερικές μοτοσικλέτες αγοράστηκαν από τους πιο τολμηρούς, αρκετά φορτηγά, και τα λίγα αυτοκίνητα έγιναν ταξί, τα πρώτα ταξί. Πολλά κρεβάτια εκποιήθηκαν, και οι Φλωρινιώτες άρχισαν να κοιμούνται σε αυτά, εγκαταλείποντας σταδιακά τα ντουζέκια (χοντρά στρώματα). Χιλιάδες ήταν οι στρατιωτικές μάλλινες κουβέρτες, που τις πουλούσαν στο παζάρι. Μετά τις έβαφαν στα βαφεία, στα χρώματα της αρεσκείας τους. Κάποιος από αυτές τις κουβέρτες κέρδισε πολλά χρήματα, και έχτισε ένα μεγάλο σπίτι, που το θαυμάζουμε ακόμη και σήμερα.
Η παρουσία του γαλλικού στρατού στην Φλώρινα ανέβασε οικονομικά όλους τους κατοίκους, και οι περισσότεροι αγόρασαν κάποια κτήματα, έχτισαν σπίτια και άλλοι επένδυσαν στα καταστήματά τους. Ήταν μια καλή εποχή, όμως η Μικρασιατική Καταστροφή που έγινε μερικά χρόνια μετά έφερε πάλι οικονομικές δυσκολίες στους Φλωρινιώτες.
πηγή: Δημήτριος Μεκάσης (fb)
