Απόφοιτοι του Διδασκαλείου Φλωρίνης το 1930
Την φωτογραφία που αναδημοσιεύουμε την βρήκαμε στο ιστολόγιο «Ηνωμένα Βουστάσια». Στην ανάρτηση με τίτλο: «Η λοξή ματιά της τεχνολογίας», ο Πάνος Θεοδωρίδης, του οποίου είναι το ιστολόγιο, παρουσιάζει δυο φωτογραφίες των γονέων του κατά την αποφοίτησή τους, του πατέρα του από το Διδασκαλείο Φλωρίνης και της μητέρας του από την Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης.
Η φωτογραφία φέρει την εξής λεζάντα:
«Διδασκαλείο Φλωρίνης, εσωτερική αυλή, 1930. Ο πατέρας μου στην τρίτη σειρά, τέταρτος εκ δεξιών».
Πατέρας του Πάνου Θεοδωρίδη ήταν ο Θεόδωρος Θεοδωρίδης.
Αναδιφώντας στα αρχεία της εφημερίδας «Έλεγχος», της 12ης Ιουλίου 1930, βρίσκουμε δημοσιευμένα, στην τελευταία σελίδα «Τα αποτελέσματα Πτυχιακών εξετάσεων του Πολυταξίου Διδασκαλείου Φλωρίνης». Ο Θεόδωρος Θεοδωρίδης λαμβάνει το πτυχίο του με Άριστα 9,68 και είναι ο δεύτερος σε επίδοση πτυχιούχος του Διδασκαλείου Φλωρίνης του 1930.
Στην φωτογραφία των αποφοίτων του 1930 διακρίνονται στο μέσον ο Διευθυντής του Διδασκαλείου Δημήτριος Γαρδίκας (με το μουστάκι και το παπιγιόν) και αριστερά δίπλα του όπως κοιτάμε την φωτο, (με την μαύρη γραβάτα) ο Υποδιευθυντής Θεόδωρος Κάστανος.
Με την ευκαιρία της αναφοράς μας στο Διδασκαλείο Φλωρίνης αναδημοσιεύουμε επίσης ένα σύντομο κείμενο σχετικό με την ιστορία του Διδασκαλείου Φλωρίνης που αναρτήθηκε στην σελίδα υποστήριξης του 6ου Συνεδρίου Διδακτικής της Πληροφορικής που πραγματοποιήθηκε στην Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας από 20-22 Απριλίου 2012.
Σπύρος Παπαχαρίσης
Το Διδασκαλείο Φλώρινας (1926-1935)
Το Διδασκαλείο Φλώρινας ιδρύεται με το Νομοθετικό Διάταγμα της 29ης Σεπτεμβρίου 1926. Σύμφωνα με το ιδρυτικό Διάταγμα, το σχολικό έτος 1926-1927 θα λειτουργήσουν οι τάξεις Α΄, Β΄, και Γ΄, ενώ κάθε χρόνο θα προστίθεται και μία τάξη. Οι εισιτήριες εξετάσεις στην Α΄ τάξη των πολυταξίων Διδασκαλείων παρατείνονται μέσα στο Νοέμβριο του 1926. Σύμφωνα με το Διάταγμα της 20.9.1924 «περί εισιτηρίων εξετάσεων των 5ταξίων και 6ταξίων Διδασκαλείων», οι εισιτήριες εξετάσεις είναι γραπτές και προφορικές και περιλαμβάνουν οι μεν γραπτές τη σύνταξη εκθέσεως και τη λύση δύο προβλημάτων, οι δε προφορικές την ανάγνωση και ανάλυση νεοελληνικού κειμένου. Ο βαθμός συνάγεται από τρία δεδομένα: το βαθμό της έκθεσης της αριθμητικής και της προφορικής εξέτασης. Επιτυχών θεωρείται όποιος παίρνει τουλάχιστον 6 σε κάθε μάθημα. Το 1929 το προβλεπόμενο να λειτουργήσει ως 6τάξιο Διδασκαλείο Φλώρινας μεταβάλλεται σε 5τάξιο, με βάση το Νόμο 4368/9.8.1929, «περί τροποποιήσεως του Νόμου 3182, ως ούτος ετροποποιήθη δια μεταγενεστέρων νόμων περί Διδασκαλείων της Δημοτικής εκπαιδεύσεως».
Η έρευνα μάλιστα στη στήλη του Μαθητολογίου, η οποία φέρει την επωνυμία «επάγγελμα γονέων», μας οδηγεί σε ένα επιπλέον δεδομένο: είναι σίγουρο ότι το Διδασκαλείο προσελκύει μαθητές αποκλειστικά από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Συγκεκριμένα, οι μαθητές του 1928-1929 προέρχονται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, αφού οι 10 μαθητές είναι ορφανοί και από τους δύο γονείς, οι 7 είναι τέκνα ανεξαρτήτων γεωργών, ήτοι μικροκαλλιεργητών, οι 4 είναι ορφανοί από πατέρα και οι υπόλοιποι 15 προέρχονται από οικογένειες υπαλλήλων, μικρεμπόρων, δασκάλων, ιερέων, παντοπωλών και ένας προέρχεται από οικογένεια κτιστάδων. Η ένταξη των μαθητών του έτους 1929-1930 στις αδύναμες πληθυσμιακά ομάδες είναι επίσης εμφανής στα επαγγέλματα των γονέων των μαθητών. Το 32% των μαθητών καταγράφονται ως ορφανοί πατρός, το 37% ως ορφανοί γονέων γενικά, το 18% είναι πατρός γεωργού, το 5% είναι τέκνα παντοπωλών, το 4% είναι τέκνα ιερέων και το 4% τέκνα κτιστών.
Παράλληλα με την προέλευση των μαθητών από τις αδύναμες πληθυσμιακά ομάδες πρέπει να επισημανθεί ότι υφίσταται και η προέλευση υψηλών ποσοστών μαθητών προερχόμενων από τη Φλώρινα και την περιοχή της, όλη την περίοδο λειτουργίας του Διδασκαλείου, δηλαδή όλο το διάστημα των ετών 1926-1935. Συγκεκριμένα, η αντιπροσώπευση του νομού της Φλώρινας στο Διδασκαλείο του έτους 1928 ανέρχεται σε ποσοστό 52%, η Έδεσσα μετέχει σε ποσοστό 14%, η Βέροια και το Μοναστήρι σε ποσοστό 3% και η διασπορά πέρα από τα όρια του νομού εμφανίζεται ικανοποιητική, αφού τα λοιπά μέρη στέλνουν υποτρόφους και όλα μαζί αντιπροσωπεύονται στο Διδασκαλείο Φλώρινας με ποσοστό 28%. Σχετικά μάλιστα με την προέλευση των μαθητών του Διδασκαλείου του έτους 1929-1930 πρέπει να τονιστεί ότι το 56% προέρχεται από το νομό της Φλώρινας και το 44% από την υπόλοιπη Ελλάδα. Είναι επομένως σίγουρο ότι το Διδασκαλείο απευθύνεται πρώτιστα στη Φλώρινα και στην περιοχή της και κατά δεύτερο λόγο στον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας.
Η βεβαιωμένη λοιπόν προέλευση των μαθητών του Διδασκαλείου από το κατώτερο κοινωνικό στρώμα μπορεί να φωτίσει τη γενικότερη φιλοσοφία που οδήγησε στην ίδρυσή του. Σκοπός του Διδασκαλείου, με το νομοθετικά συσταθέν Οικοτροφείο και τους εσωτερικούς τροφίμους, ήταν η δημιουργία των προϋποθέσεων για την παραγωγή γηγενών εκπαιδευτικών, οι οποίοι είχαν γνώση του χώρου και των συνθηκών και λειτουργούσαν ως πρότυπα και για τους λοιπούς γηγενείς.
Εκείνο επομένως το οποίο πρέπει να εξαρθεί είναι η επιτυχία του Διδασκαλείου να προσελκύσει πληθυσμιακές ομάδες, οι οποίες προέρχονταν από γηγενή χωριά της Φλώρινας και να ανατρέψει τις προηγούμενες ισορροπίες που ήθελαν, μέχρι τότε, τον πληθυσμό των χωριών αυτών να έχει μικρή πρόσβαση στα μορφωτικά αγαθά.
Η στατιστική ανάλυση καθιστά φανερή την ποσοστιαία υπεροχή των γηγενών χωριών ως προς τη συμμετοχή των μαθητών τους στο Διδασκαλείο, κάτι το οποίο ενθαρρύνει και η σχετική νομοθεσία για όσους προέρχονται από κοινότητες του νομού, οι οποίοι προτιμώνται έναντι των άλλων. Δεύτερη ως προς τη συμμετοχή της στο Διδασκαλείο είναι η πόλη, παρά τον πληθυσμό της, επειδή τα αστικά στρώματα προτιμούν το Γυμνάσιο. Ακολουθούν τα αμιγώς προσφυγικά χωριά, έπειτα τα μικτά και τέλος τα βλαχοχώρια.
Η ίδια φιλοσοφία υπηρετείται και με την ίδρυση του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Φλώρινας το έτος 1925, με σκοπό τη διάχυση της εκπαίδευσης στο γυναικείο φύλο και την επάρκεια εκπαιδευτικού προσωπικού, ικανού να μορφώσει στη χρήση της ελληνικής γλώσσας τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας.
