Μπακάλικο, καφενείο, ταβέρνα «Ο Καραγκιόζης»
Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης |
Η τελευταία γειτονιά προς τα δυτικά της Φλώρινας ονομαζόταν Κιατίπ Αλή. Εκεί κατοίκησαν οι Οσμανλήδες τούρκοι που κατέλαβαν την πόλη μας. Ήταν Τούρκοι από την ανατολική Περσία, από την περιοχή Κουρασάν. Τα σπίτια τους ήταν μεγάλα με πολύ μεγάλες αυλές. Σε αυτήν την γειτονιά στις αρχές του 20ου αιώνα κατοίκησαν και αρκετές οικογένειες από το Τρίβουνο και τα Άλωνα.
Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ανταλλάχτηκαν οι Τούρκοι και σε αυτήν την γειτονιά κατοίκησαν αρκετοί πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και την Μικρά Ασία. Η περιοχή έγινε πιο πυκνοκατοικημένη και χωρίστηκε σε τρείς γειτονιές: την Πλατεία Ηρώων, την γειτονιά των Τριβουνιωτών και την γειτονιά Καραγκιόζη.
Εκεί που σμίγουν οι οδοί Καυκάσου και Ιωαννίνων είναι μια μικρή πλατεία. Ένα μεγάλο διώροφο κτήριο δεσπόζει στην πλατειούλα. Ήταν το πιο αρχοντικό σπίτι της γειτονιάς τα χρόνια εκείνα. Πάνω κατοικία και κάτω μαγαζί. Δίπλα μια υπερυψωμένη αυλή με ξύλινα κάγκελα. Ήταν το σπίτι του Αριστείδη Καραγκιόζη, πρόσφυγα από την Κωνσταντινούπολη, που στέριωσε στην πόλη μας και έδωσε το όνομά του σε όλη την γειτονιά και στην μικρή πλατεία. Ο Δήμος Φλώρινας οφείλει να ονομάσει αυτή την πλατεία ως «Πλατεία Αριστείδη Καραγκιόζη».
Ο Αριστείδης Καραγκιόζης γεννήθηκε στο χωριό Τσεβδά της Ανατολικής Θράκης, όπου τελείωσε το δημοτικό σχολείο. Μετά μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη και μαθήτευσε στο μπακάλικο κάποιου Τούρκου. Αργότερα μετανάστευσε στην Αμερική, όπου εργάστηκε αρκετά χρόνια στις τοποθετήσεις γραμμών των σιδηροδρόμων. Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου άνοιξε το δικό του μπακάλικο. Παντρεύτηκε την Βεατρίκη Κουτσίδου και αργότερα απέκτησε τρία παιδιά: τον Σαράντη, την Ευθυμία και την Κατίνα. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε, το 1924, στο χωριό Άθυρα κοντά στα Γιαννιτσά. Το 1925, ήρθε στην Φλώρινα, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα.
Ο Αριστείδης Καραγκιόζης αγόρασε το οικόπεδο και έχτισε ένα μεγάλο σπίτι, που στο ισόγειο ήταν το μαγαζί του και ο πάνω όροφος η κατοικία του. Δίπλα ήταν η υπερυψωμένη αυλή με ένα μεγάλο δένδρο στην μέση, που πρόσφερε σκιά τους θερινούς μήνες. Στην αρχή, το 1927, λειτούργησε το παντοπωλείο του, που εξυπηρετούσε όλη την γειτονιά. Υπήρχαν βέβαια και μερικά τραπεζάκια, και σέρβιρε ούζο, τσίπουρο και καφέδες. Στην δεκαετία του 1930, τις Κυριακές σέρβιρε και πολίτικους μεζέδες φτιαγμένους από την σύζυγό του Βεατρίκη. Το γραμμόφωνο με ποικίλα τραγούδια διασκέδαζε τους θαμώνες. Τις Κυριακές δεν λειτουργούσε το παντοπωλείο, και μάλιστα είχε κουρτίνες από σεντόνι, που κάλυπταν τα ράφια και ο χώρος άλλαζε όψη.
Για τους κατοίκους της γειτονιάς ήταν το μπακάλικο, από όπου ψώνιζαν όλα τα απαραίτητα, αλλά και καφενείο για τους ηλικιωμένους της γειτονιάς. Για τους κατοίκους όμως του κέντρου της Φλώρινας ήταν το εξοχικό του Καραγκιόζη. Εκεί πήγαιναν περπατώντας για να απολαύσουν την πολίτικη κουζίνα του Αριστείδη. Εκλεκτοί μεζέδες από την Κωνσταντινούπολη και τοπικά ποτά, αλλά και κρύο νερό από την βρύση της γειτονιάς. Το εξοχικό του Καραγκιόζη διέθετε και εσωτερικό χώρο, αλλά και υπέροχη αυλή, για τις ηλιόλουστες ημέρες. Στην δεκαετία του 1930, η φήμη του απλώθηκε σε όλη την Φλώρινα. Όλοι γνώριζαν το εξοχικό του Καραγκιόζη, και με την πάροδο του χρόνου η γειτονιά πήρε το όνομά του.
Ο Αριστείδης Καραγκιόζης απεβίωσε την παραμονή των Χριστουγέννων του 1941. Ο γιος του ο Σαράντης και η σύζυγός του Βεατρίκη συνέχισαν την λειτουργία του παντοπωλείου, του καφενείου και του εξοχικού.
Κατά την γερμανική Κατοχή μια μικρή ομάδα εφήβων, που είχαν ενταχτεί στην ΕΠΟΝ, αντιστάθηκαν με έντυπα κατά του γερμανικού στρατού κατοχής. Η κόρη του Αριστείδη, η Κατίνα Καραγκιόζη και μερικοί άλλοι έφηβοι εγκατέστησαν ένα μικρό πολύγραφο στον όροφο πάνω από το μαγαζί του Καραγκιόζη. Στο μαγαζί γλεντούσαν οι γερμανοί στρατιώτες και στο σπίτι πάνω από το μαγαζί δούλευε κρυφά ο πολύγραφος και έβγαζε έντυπα κατά του γερμανικού στρατού. Τα έντυπα τα έγραφε ο Κώστας Κωνσταντινίδης, που τότε ήταν 17 χρονών. Τα έγραφε στην γραφομηχανή του πατέρα του. Όλοι ήταν μαθητές γυμνασίου, και στο γυμνάσιο διέρρευσε η πληροφορία για την δράση των αντιστασιακών εφήβων. Οι Γερμανοί συνέλαβαν τον Κωνσταντινίδη, ο οποίος δεν αποκάλυψε την ομάδα που στεγαζόταν στο σπίτι του Αριστείδη Καραγκιόζη. Όλοι γλύτωσαν εκτός του Κώστα Κωνσταντινίδη που φυλακίστηκε και εκτοπίστηκε στα καταναγκαστικά έργα στην Γερμανία, παρόλο που ήταν ανήλικος.
Το 1943, το παντοπωλείο, – καφενείο – εξοχικό άρχισε να υπολειτουργεί, μετά από όλα αυτά τα γεγονότα και τελικά έκλεισε. Η αντίσταση κατά των Γερμανών και στην συνέχεια ο εμφύλιος πόλεμος έφεραν πολλά δεινά στην οικογένεια Καραγκιόζη.
Μερικά χρόνια αργότερα το μαγαζί νοικιάστηκε από τον Φώτη Σαββάκη και λειτούργησε κυρίως ως εξοχική ταβέρνα, μέχρι το 1955 περίπου, με την επωνυμία «Καραγκιόζης». Στον πάνω όροφο έμενε ο Δημήτριος Χατζηλίας και η σύζυγός του Ευθυμία, κόρη του Αριστείδη Καραγκιόζη.
Το 1955, το μαγαζί νοικιάστηκε από τον Γεώργιο Ελευθεράκη και λειτούργησε ως ταβέρνα με ορχήστρα. Η πίστα χορού ήταν στην αυλή, και οι θαμώνες χόρευαν με ζωντανή μουσική από διάφορες ορχήστρες. Η ταβέρνα πήρε την επωνυμία «Η κληματαριά», από μια μεγάλη κληματαριά, που υπήρχε στην αυλή. Η ταβέρνα του Ελευθεράκη έκλεισε το 1963 περίπου. Το κτήριο έμεινε κλειστό για πολλά χρόνια. Μερικά χρόνια ήταν αποθήκη αλατιού του παντοπώλη Α. Παλούτσα.
Το 1997, οι Στέλιος Τσούλης και Αλέκος Πέιος, νοίκιασαν το κτήριο από τα εγγόνια του Αριστείδη Καραγκιόζη, δηλαδή την Άννα, την Πανδώρα (Ρίτα) και τον Ιωάννη Μόμτση. Ανακαίνισαν το παλιό κτήριο και έκαναν προέκταση χτίζοντας ένα νέο κτήριο και το ένωσαν με το παλιό. Ο χώρος άλλαξε μετά από τόσα χρόνια εγκατάλειψης. Η νέα ταβέρνα κράτησε το παλιό της όνομα «Καραγκιόζης» και σέρβιρε τα γνωστά εδέσματα της ελληνικής ταβέρνας. Είχε και σούβλες με αρνιά. Η ταβέρνα έκλεισε το 2000, και παρέμεινε κλειστή για αρκετά χρόνια.
Το 2009, το μαγαζί νοικιάστηκε από τον Βαγγέλη Μίχτη και λειτούργησε η ταβέρνα με την επωνυμία «Το στέκι του Καραγκιόζη». Είναι μια παραδοσιακή ταβέρνα με εκλεκτά εδέσματα της ώρας. Διαθέτει εσωτερικό χώρο και υπαίθριο στην αυλή. Οι χώροι της ταβέρνας είναι περιποιημένοι και καθαροί. Κάθε Σάββατο έχει ζωντανή μουσική με ορχήστρες που παίζουν και τραγουδούν λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια.
Ο Αριστείδης Καραγκιόζης ήταν ο ιδρυτής του εξοχικού, ήταν ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του στην γειτονιά, εξαιτίας τη καλής του φήμης. Πέρασαν πολλοί ενοικιαστές, που όλοι κάτι περισσότερο πρόσφεραν. Η ταβέρνα του Καραγκιόζη, ένα κτήριο συνυφασμένο με το καλό φαγητό και την διασκέδαση. Σήμερα ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας, ο Βαγγέλης Μίχτης, προσφέρει εξαιρετικό φαγητό σε ένα καθαρό και πολυτελές περιβάλλον, στην πιο ήσυχη και γραφική γειτονιά της Φλώρινας.
φωτό: θαμώνες διασκεδάζουν με γραμμόφωνο στο εξοχικό του Καραγκιόζη (1930)
