Η κεντρική πλατεία της Φλώρινας το 1954
| Γράφει ο Θανάσης Βογιατζής
Με το σημερινό μας κείμενο και τα επόμενα δύο που θα ακολουθήσουν προσεχώς, θα ασχοληθούμε με την παλιά κεντρική μας πλατεία, για να επαναφέρουμε στην μνήμη των παλιών Φλωρινιωτών αλλά και για να γνωρίσουν οι νεότεροι μέσα από φωτογραφίες του αρχείου μας, πως ήταν αυτή πριν από πολλές δεκαετίες.
Στην όμορφη αυτή φωτογραφία της δεκαετίας του 1950, βλέπουμε ένα μέρος της κεντρικής μας πλατείας, τότε πλατεία Ομονοίας και σημερινής Γεωργίου Μόδη, όπως ήταν πριν από 65 περίπου χρόνια.
Μπροστά μας το πρώτο πάρκο της κεντρικής πλατείας, το οποίο όπως έχουμε γράψει και σε άλλο μας κείμενο, κατασκευάσθηκε το έτος 1930 από τον τότε Δήμαρχο Φλωρίνης, αείμνηστο Στέργιο (Τέγο) Σαπουντζή (1877-1960), ο οποίος ήταν και ο πρώτος Δήμαρχος της πόλης μας αμέσως μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους το 1912.
Το πάρκο αυτό, όπως το θυμόμαστε και εμείς από την δεκαετία του 1950 όπου παιδιά τότε παίζαμε σε αυτό, διατηρήθηκε στην ίδια περίπου μορφή μέχρι το 1964, όταν κατασκευάσθηκε νέο πάρκο από τον αείμνηστο Δήμαρχο Φλωρίνης Αναστάσιο Σούλα (1923-2003).
Αριστερά του πάρκου, βλέπουμε δύο υπαίθριους φωτογράφους με τις τρίποδες φωτογραφικές μηχανές τους. Ο ένας εκ των δύο, που στέκει όρθιος δίπλα στην φωτογραφική μηχανή του, είναι ο παλιός γνωστός υπαίθριος φωτογράφος Λάζαρος Δημάδης (1909-1995), που από την δεκαετία του 1930 και για πολλές δεκαετίες, μαζί με άλλους υπαίθριους φωτογράφους, στόλιζαν την κεντρική μας πλατεία.
Δίπλα από την φωτογραφική μηχανή του Λάζαρου, υπάρχει η αντλία που τροφοδοτούσε με νερό το μοναδικό τότε πυροσβεστικό όχημα της πόλης μας (η Πυροσβεστική Υπηρεσία της Φλώρινας λειτούργησε, απ΄ό,τι θυμάμαι, στις αρχές της δεκαετίας του 1960), που συγχρόνως ήταν υδροφόρα και καταβρεχτήρας, η γνωστή σε όλους μας παλιά «ποτιστήρα», χρώματος πορτοκαλί, που ήταν του Δήμου. Το όχημα αυτό το οδηγούσε από την δεκαετία του 1930 μέχρι και το τέλος περίπου της δεκαετίας του 1960, ο παλιός δημοτικός υπάλληλος, μακαρίτης εδώ και πολλά χρόνια Θεόδωρος Τραϊανίδης (1905-1985), ένας πολύ ευχάριστος, εργατικός, πάντα γελαστός και με πηγαίο χιούμορ άνθρωπος, πολύ αγαπητός στους παλιούς Φλωρινιώτες. Παιδιά εμείς την δεκαετία του 1950, όταν η «ποτιστήρα» κατέβρεχε τους καλοκαιρινούς μήνες τους σκονισμένους, χωμάτινους τους περισσότερους τότε δρόμους της πόλης μας, τρέχαμε από πίσω της για να δροσιστούμε.
Πίσω από τις φωτογραφικές μηχανές, το περίπτερο του ανάπηρου πολέμου Στέργιου Άσπρου, ενώ την κεντρική οδό διασχίζει ένα και μόνο αυτοκίνητο, από τα λίγα που κυκλοφορούσαν τότε και που, αν θυμάμαι καλά, πρέπει να είναι το οκταθέσιο ταξί του μακαρίτη εδώ και χρόνια Χριστόφορου Δράμπη.
Διακρίνουμε επίσης διαβάτες και άλλους ανθρώπους που κάθονται στα όμορφα παγκάκια της εποχής, αλλά και τετράποδα, τα συμπαθητικά γαϊδουράκια, που έρχονταν από τα γύρω χωριά μεταφέροντας στην αγορά διάφορα προϊόντα και επέστρεφαν φορτωμένα από τα αφεντικά τους με τις απαραίτητες προμήθειες από την πόλη.
Τα κτίρια που βλέπουμε στην φωτογραφία είναι από αριστερά τα εξής: Το παλιό γνωστό καφενείο του Πέτρου Δερβένη, που λειτούργησε από το 1928 μέχρι και το 1975 περίπου, το οποίο ήταν και το στέκι των λίγων τότε ιδιοκτητών ταξί, δίπλα δε το κατάστημα που από το 1930 μέχρι το 1995 στέγασε το παλιό παντοπωλείο του Ισαάκ Χαραλαμπίδη.
Τα δύο μικρά αυτά κτίρια διατηρούνται μέχρι σήμερα και ανακαινισμένα στεγάζουν, το χρυσοχοείο του φίλου κ. Παναγιώτη Τέγου και υιού και τις παραδοσιακές τυρόπιτες της οικογένειας του φίλου κ. Αντώνη Ζούμπου, αντίστοιχα.
Στο ισόγειο του διπλανού όμορφου κτιρίου, που χρονολογείται από το 1903 και υπάρχει μέχρι σήμερα, λειτούργησε από την προπολεμική περίοδο και έως το τέλος του 1967 το περίφημο εστιατόριο «Μητρόπολις», του μακαρίτη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 Γεωργίου Ζιώγα και στον επάνω όροφό του από την δεκαετία του 1950 το ξενοδοχείο «Ομόνοια». Ανακαινισμένο και αυτό, στεγάζει σήμερα στο ισόγειό του το ανθοπωλείο Γουλάπτση και τα είδη διατροφής Πάντου.
Δίπλα, από την προπολεμική επίσης εποχή και μέχρι πριν από λίγα χρόνια, υπήρχε το γνωστό εστιατόριο με την ονομασία «Πέντε Φ», των συνεταίρων Γκιλόπουλου και Γεράση, στον επάνω δε όροφο το οδοντιατρείο των αδελφών Δανιηλίδη.
Δεξιά, το παλιό μεγαλοπρεπές και ιστορικό κτίριο «Εθνικό», που ανεγέρθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και για μισό σχεδόν αιώνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πολιτική και πολιτιστική ζωή της Φλώρινας. Στο ισόγειό του, από το 1924, λειτούργησε το γνωστό σε όλους μας καφενείο «Εθνικό», όπου στην εποχή του μεσοπολέμου πραγματοποιούνταν τακτικά διάφορες αξιόλογες εκδηλώσεις και μουσικές εσπερίδες, στον επάνω δε όροφό του, από την ίδια χρονιά, στεγάσθηκε το ομώνυμο ξενοδοχείο.
Από τους εξώστες του «Εθνικού», από τον μεσοπόλεμο και μέχρι την δεκαετία του 1960, εκφωνούσαν συνήθως τις προεκλογικές τους ομιλίες οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων που επισκέπτονταν την πόλη μας. Το κτίριο κατεδαφίσθηκε το 1972.
Τα δύο τελευταία κτίρια τα χωρίζει η πολυσύχναστη οδός Στεφάνου Δραγούμη. Στο βάθος της οδού διακρίνεται το επιβλητικό κτίριο της τότε Οικοκυρικής Σχολής, που ανεγέρθη με έξοδα του «Συλλόγου Προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων» και η λειτουργία της άρχισε το έτος 1931.
Αξέχαστη παλιά ρομαντική Φλώρινα με τους ωραίους, απλούς, φιλήσυχους, ευγενείς ανθρώπους της και την ήρεμη ζωή της, που δυστυχώς έφυγε οριστικά. Αναπολώντας την όμως με νοσταλγία, ξεφεύγουμε, έστω και για λίγο, από την σημερινή δύσκολη και σκληρή πραγματικότητα.-
Θανάσης Βογιατζής
Φλώρινα 25-1-2018
