Η Κυριακή της Ορθοδοξίας και ο εορτασμός στο Μοναστήρι το 1883
Γράφει ο Θεόδωρος Βόσδου |
Την ερχόμενη Κυριακή, 8 Μαρτίου, ο Ορθόδοξος Κόσμος, με προεξάρχοντα το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και την Ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία και μαζί τους εκατομμύρια ορθόδοξων Χριστιανών, γιορτάζουν με ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, εις ανάμνηση της αναρτήσεως των Ιερών Εικόνων το 842 μ.Χ., με εντολή της δυναμικής Αυτοκράτειρας του Βυζαντίου Θεοδώρας και του θριάμβου της ορθής πίστεως εναντίον κάθε αιρέσεως και εναντίον των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών της Ορθόδοξης Εκκλησίας, κυρίως των πολεμίων των εικόνων.
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι μία από τις σημαντικότερες εορτές της Ελληνικής Εκκλησίας, αφού έχει καθιερωθεί από πολύ παλιά να απαγγέλλει το Σύμβολο της Πίστεως ο Ανώτατος Άρχοντας της Χώρας. Με ιδιαίτερη λαμπρότητα την γιόρταζαν, κατά την τουρκοκρατία, οι Έλληνες του Μοναστηρίου. Πιστοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί οι Μοναστηριώτες, υπερήφανοι Έλληνες, με υψηλότατο πατριωτικό φρόνημα, συνάζονταν στον ιστορικό ναό του Αγίου Δημητρίου, όπου γίνονταν σε πανηγυρική ατμόσφαιρα η Θεία Λειτουργία και στην συνέχεια πήγαιναν σε ένα από τα λαμπρά διδακτήρια και παρουσία των κατοίκων, πραγματοποιούσαν εξαιρετικά ωραίες εκδηλώσεις, (πανηγυρικοί λόγοι, ποιήματα, τραγούδια κλπ), που αναδείκνυαν το μεγαλείο και την πνευματική υπεροχή των ελληνικών εκπαιδευτηρίων έναντι των άλλων εθνοτήτων του Μοναστηρίου.
Παράλληλα, όμως, αναδείκνυαν και την αγάπη τους προς την Μητέρα Ελλάδα, κρατώντας στις αδούλευτες καρδιές τους άσβεστο το καντηλέρι της Αναστάσεως. Μία τέτοια λαμπρή γιορτή, με την ευκαιρία της Κυριακής της Ορθοδοξίας, που πραγματοποιούνταν κάθε χρόνο, ήταν εκείνη που έγινε στις 6 Μαρτίου 1883, πριν δηλαδή 126 χρόνια σαν σήμερα, στο Μοναστήρι με εξαιρετική λαμπρότητα, όπως την περιγράφει ο τότε Έλληνας Πρόξενος στο Μοναστήρι Γ. Δοκός, με αναφορά του, με ημερομηνία 7 Μαρτίου 1883, προς το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, στην Αθήνα.
Αναδημοσιεύουμε ένα εκτενές απόσπασμα από την αναφορά, όπως αυτό δημοσιεύθηκε σε βιβλίο του Κ.Α. Βακαλόπουλου:
“Λαμβάνω την τιμήν να γνωστοποιήσω εις το Σ. Υπουργείον ότι χθες, Κυριακήν της Ορθοδοξίας, ετελέσθη μεγαλοπρεπώς η επέτειος εορτή των ημετέρων εκπαιδευτηρίων. ?παντες οι της ημετέρας κοινότητος, πολλοί των φίλα ημών φρονούντων Οθωμανών και τινες Βούλγαροι είχον εισρρεύσει κατά την ορισθείσαν ώραν εν τη φιλοκάλως διακεκοσμημένη ευρεία αιθούση του Α΄Δημοτικού σχολείου, εν ή καταλλήλους κατείχε θέσεις άπασα η της ημετέρας κοινότητος ευφυής μαθητιώσα νεολαία αμφοτέρων των φύλων, ήτις μετά χάριτος και τέχνης έψαλλε διάφορα άσματα. Ενθουσιωδώς εζητωκραύγαζον οι εν τη αιθούση χίλιοι περίπου ακροαταί υπέρ των ευεργετών και σχολείων, ότε ανεγνώσθησαν υπό τινος των Καθηγητών τα ονόματα των 126 ευεργετών και συνδρομητών. Τον πανηγυρικόν εξεφώνησεν ο Γυμνασιάρχης Κος Τσιούλκας (σ.σ. εκ Κορησού Καστοριάς καταγομένου) καταλλήλως υπενθυμίσας εις τους μαθητάς την Ελληνικήν καταγωγήν αυτών και παρορμήσας αυτούς, όπως φανώσιν άξιοι απόγονοι των κλεϊσάντων την πατρίαδα των μεγάλων ανδρών. Λίαν συγκινητική ήτο η τελετή αύτη εξ ής και οι εθνικοί ημών αντίπαλοι επείσθησαν ότι το εκπαιδευτικόν ημών εν Μακεδονία έργον δεν είναι επίπλαστον και όλως ξένον εις τον τόπον, ως το εαυτών διενεργούμενον για του αργυρίου των προπαγανδών. Αύτη ήτο η εντύπωσις, ήν ενεποίησεν η τελετή και εις τον Κον υποπρόξενον της Ρωσσίας, όστις προσκληθείς παρά της Εφορείας, παρέστη μετά του Διερμηνέως του, δεν απέσχε δε και της κατά την τελετήν ενεργηθείσης υπέρ των σχολείων συνεισφοράς. Κατά την τελετήν ωδήγησα τον ειρημένον συναδελφόν μου εις επίσκεψιν των εκπαιδευτικών ημών καταστημάτων. Κατά την ιδίαν αυτού έκφρασιν τα μεν πεπαλαιωμένα θρανία του Ελληνικού σχολείου μαρτυρούσι περί του μακρού βίου των εκπαιδευτηρίων ημών, το δε μεγαλοπρεπές Παρθεναγωγείον, το ανεγερθέν δαπάνη των εκ Βιτωλίων καταγομένων και εν Αλεξανδρεία εμπορευομένων φιλομούσων Κων Αδελφών Δημητρίου, (σ.σ. στενοί συγγενείς της μεγάλης ευεργέτιδος του Νοσοκομείου μας Ελένης Δημητρίου) αποδεικνύει ότι και οι της άνω Μακεδονίας κάτοικοι δεν υπολείπονται κατά την φιλοπατρίαν των άλλων Ελλήνων, οίτινες εκ πάσης γωνίας της υφηλίου σπεύδουσι να προσφέρουσι τον οβολόν των υπέρ της προαγωγής των γραμμάτων και της αναπτύξεως του εθνικού φρονήματος εν τη πατρίδι των…”.
Η φωτογραφία μας απεικονίζει τους αποφοίτους μαθητές του Ελληνικού Γυμνασίου Μοναστηρίου κατά το σχολικό έτος 1897-1898. Η φωτογραφία ελήφθη από τον τότε φωτογράφο στο Μοναστήρι Γ. Λιόντα, του οποίου απόγονοι ζουν και σήμερα στην Θεσσαλονίκη, είναι δε δημοσιευμένη στο εκ 1.243 σελίδων αξιολογότατο σύγγραμμα “ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ” του πολυγραφότατου συγγραφέως κ. Αντωνίου Κολτσίδα, ο οποίος, ειρήσθω εν παρρόδω, διετέλεσε καθηγητής στην Φλώρινα.
Παράθεση από το blog Βλαχόφωνοι Έλληνες:
Oι κατά το έτος 1898 εκ του Eλληνικού Γυμνασίου Mοναστηρίου αποφοιτήσαντες μαθητές, όπως είχαν ποζάρει στο στούντιο του φωτογράφου Γεωργίου Γ. Λιόντα:
Nικόλαος Xαρ. Γεωργιάδης εκ Zαγορίου, Θωμάς I. Tσαλαβάρας εκ Nαούσης, Nικόλαος Bούρκας εκ Kοζάνης, Δημήτριος Iωαννίδης εκ Mοναστηρίου, Mιχαήλ Iωαν. Σόντης εκ Mοναστηρίου, Πέτρος Xριστίνας εκ Nαούσης, Πέτρος Γιόρκας εκ Mοναστηρίου, Aλέξανδρος Xρ. Δούμας εκ Mοναστηρίου, Kωνσταντίνος Δ. Σιουλής εκ Mοναστηρίου, Iωάννης Nικ. Kομής εκ Mοναστηρίου, Περικλής Iακ. Kολάσης εκ Mοναστηρίου, Aλέξανδρος Iωσ. Σαββάλας εκ Mοναστηρίου, Λεωνίδας Xατζηνικολάου εξ Eλβασανίου, Aλέξανδρος I. Bλατσιώτης εκ Mοναστηρίου, Xαρίλαος K. Mάλτος εκ Mεγαρόβου, Mιχαήλ Kορίννας εκ Mεγαρόβου (φωτ.: Aρχείο EΛIA).
