Η μεγάλη πλημμύρα του 1928
Κάποτε το ποτάμι μας, ο Σακουλέβας, πλημμύριζε και γινόταν πολύ επικίνδυνος, καθώς φούσκωναν τα νερά και ξεχείλιζε στους παραποτάμιους δρόμους. Καμιά φορά τα νερά πλημμύριζαν και τα υπόγεια και τα ισόγεια των παραποτάμιων σπιτιών. Η μεγαλύτερη γνωστή πλημμύρα έγινε στις 29 Ιουνίου 1928. Ένα ξαφνικό μπουρίνι στην Βίγλα, στις τρεις μετά το μεσημέρι, είχε ως αποτέλεσμα να πλημμυρίσει το ποτάμι κοντά στα Άλωνα και να καταστρέψει τις καλλιέργειες των Αλωνιωτών. Η καταιγίδα, όμως, συνεχίστηκε με κατεύθυνση προς την Φλώρινα και η διάρκειά της ήταν μεγάλη. Μεγάλες ποσότητες βρόχινου νερού έρεε από τις πλαγιές της Λούντζας και της Καλογερίτσας και κατέληγε στο ποτάμι. Η ροή του νερού γινόταν όλο και πιο ορμητική.
Πρώτα τα Καβάκια πλημμύρισαν, που βρίσκονται στην άκρη της δυτικής μεριάς της πόλης και το εξοχικό ταβερνάκι του Μπάμπη παρασύρθηκε από τα ορμητικά νερά. Καρέκλες και τραπέζια παρέσυρε το νερό, αλλά και αρκετά λευκάδια. Τα Καβάκια ήταν πολύ γραφικό μέρος, καθώς η κοίτη του ποταμού ήταν ρηχή και χωρίς τοίχους. Μέσα στα νερά ήταν φυτευμένα πολλά ίσια λευκάδια που ομόρφαιναν το περιβάλλον και έκαμναν σκιά στο ταβερνάκι. Τα λευκάδια αυτά, όμως, έκαναν μεγάλη καταστροφή, καθώς ξεριζώθηκαν και παρασύρθηκαν από τα ορμητικά νερά του ποταμού. Αυτά τα λευκάδια έπλεαν και με ορμή χτυπούσαν πάνω στις ξύλινες γέφυρες και τις παρέσερναν και αυτές. Μόνο η γέφυρα των Δικαστηρίων έμεινε στην θέση της, επειδή ήταν υπερυψωμένη και τα λευκάδια πέρασαν από κάτω. Μόνο αυτή έμεινε στη θέση και ένωνε τα δύο τμήματα της πόλης. Το νερό του ποταμού ξεχείλισε στους δρόμους και μπήκε στα παραποτάμια σπίτια. Όσοι πρόλαβαν ανέβηκαν στο πρώτο όροφο για να σωθούν.
Τότε δεν υπήρχε παντού τοίχος και έτσι τα νερά ξεχείλιζαν εύκολα. Αλλά και εκεί που υπήρχαν τοίχοι, το νερό βγήκε στους δρόμους και μπήκε στα σπίτια. Στην λεωφόρο Αβέρωφ, εκεί που το ποτάμι στρίβει, ο τοίχος δεν άντεξε τα ορμητικά νερά και κατέρρευσε. Έφτασε μέχρι του Γρούϊου το μαγαζί. Εκεί ήταν και το φράγμα, όπου γέμιζε νερό το ποταμάκι Γιάζι και κατευθύνονταν στους νερόμυλους. Το φράγμα και το ποταμάκι καταστράφηκαν από το ορμητικά νερά. Σε εκείνο το σημείο έπεσε ο τοίχος του ποταμού και το νερό έκοψε τον δρόμο τόσο, που τα σπίτια του Μπατσάνη και του Κιατύπη παραλίγο να καταρρεύσουν. Οι γειτονιές Καραγκιόζη, πλατεία Ηρώων, Ρίζα, Βαρόσι, Γιάζι και Ρετζί έπαθαν μεγάλες ζημίες, καθώς τα νερά μπήκαν στα σπίτια. Από τις προφορικές μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι πνίγηκαν 6 ή 7 άτομα, όλοι ηλικιωμένοι. Αλλά και όταν τα νερά του ποταμού έφτασαν στο κάμπο, πνίγηκαν πολλά ζώα. Τότε Νομάρχης ήταν ο Παύλος Καλλιγάς.
Ο νέος και δραστήριος αυτός άνδρας καταγόταν από μεγάλη αριστοκρατική οικογένεια της Αθήνας και τον είχε στείλει ο Ελευθέριος Βενιζέλος στη Φλώρινα. Σε αυτή την πλημμύρα ο Παύλος Καλλιγάς έσωσε αρκετούς Φλωρινιώτες. Αυτός μπροστά και πίσω του αρκετοί χωροφύλακες, έμπαιναν στα πλημμυρισμένα σπίτια και απομάκρυναν τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Μάλιστα πέρασαν το πλημμυρισμένο ποτάμι πάνω από μια πεσμένη λεύκα, για να σώσουν όσους μπορούσαν. Όλη τη νύχτα ο Νομάρχης και οι χωροφύλακες έψαχναν τα πλημμυρισμένα σπίτια για να βρουν επιζώντες. Την άλλη μέρα ο Παύλος Καλλιγάς έδωσε κάποια χρήματα στους πληγέντες και επιστράτευσε όλους τους ξυλουργούς της πόλης να τοποθετήσουν πρόχειρα καδρόνια για να μπορούν να περνάν οι κάτοικοι. Αμέσως έδωσε εντολή και άρχισαν οι κατασκευές των νέων ξύλινων γεφυρών.
Ο Νομάρχης Παύλος Καλλιγάς έμεινε στις αναμνήσεις των Φλωρινιωτών, ως ένας γενναίος άνδρας, αλτρουιστής, που έσωσε αρκετούς ανήμπορους από βέβαιο πνιγμό και μερίμνησε για όλους τους πληγέντες. (σημείωση “Φωνής της Φλωρίνης”: Γι’ αυτό, προφανώς, αργότερα ο Δήμος Φλωρίνης έδωσε το όνομά του σε μία οδό, στον β΄ συνοικισμό Μοναστηριωτών που οδηγεί προς το Πολιτιστικό Κέντρο της πόλεώς μας). Η μεγάλη πλημμύρα έγινε ανήμερα της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, στις 29 Ιουνίου 1928 και θεωρήθηκε από όλους, ως σημείον εξ ουρανού. Το 1924 η Εκκλησία της Ελλάδος πέρασε από το παλιό στο νέο ημερολόγιο, το οποίο, όμως, δεν έγινε αποδεκτό από τον λαό, αλλά και από πολλούς Μητροπολίτες. Στη Φλώρινα από το 1926 Μητροπολίτης ήταν ο Χρυσόστομος, ο οποίος ήταν οπαδός του παλιού ημερολογίου. Έτσι οι εορτές γιορτάζονταν και με το παλιό και με το νέο ημερολόγιο. Κυρίως, όμως, με το παλιό. Η Ιερά Σύνοδος, όμως, ανάγκασε τον Χρυσόστομο να καθιερώσει το νέο ημερολόγιο από την ημέρα της εορτής Πέτρου και Παύλου του 1928. Η πλημμύρα ήταν σταλμένη από τον Θεό ισχυρίζονταν οι Φλωρινιώτες, επειδή άφησαν το παλιό ημερολόγιο και πέρασαν στο νέο. Ήταν μια θεομηνία, δηλαδή οργή του Θεού, ισχυρίζονταν ο Χρυσόστομος. (σημείωση “Φωνής της Φλωρίνης”: Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος Καβουρίδης ήταν επικεφαλής της Μητροπόλεως Πελαγονίας – Μοναστηρίου και ύστερα από προσωπικές του περιπέτειες, κατά την Γαλλική κατοχή το 1916-18, για τις οποίες ίσως γράψουμε στο μέλλον, τοποθετήθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Φλωρίνης και αργότερα ως οπαδός, όπως σημειώνει και ο κ. Μεκάσης, έγινε Αρχιεπίσκοπος των Παλαιοημερολογητών Ελλάδος). Παρόλα αυτά, όμως, ήταν Ιούνιος και οι μεγάλες καταιγίδες αυτόν τον μήνα εκδηλώνονται. Τα επόμενα χρόνια τον Ιούνιο μήνα έγιναν πολλές πλημμύρες μέχρι που έγινε αναδάσωση των βουνών και φούντωσαν τα δάση.
Τις τελευταίες δεκαετίες οι καταιγίδες του Ιουνίου δεν προκαλούν πλημμύρες, καθώς τα νερά απορροφώνται από το δάσος. (σημείωση “Φωνής της Φλωρίνης”: Η τελευταία πλημμύρας που είχε και ανθρώπινα θύματα έγινε το 1947, τα νερά της οποίας πλημμύρισαν τα υπόγεια πολλών σπιτιών, καθώς και των δύο δημοτικών σχολείων και κατέστρεψαν τα τρόφιμα της ΟΥΝΡΑ, που ήσαν αποθηκευμένα στα υπόγειά τους και διαπέρασαν τον φούρνο του Κιτάνη και το φωτογραφείο του Ναούμ Καλλίντση, καταστρέφοντας πολύτιμα περιουσιακά τους στοιχεία).
Δημήτριος Μεκάσης
15/10/2007
