Η Μοδέστειος Σχολή Πισοδερίου Φλώρινας
Γράφει η Αντιγόνη Τσάμη |
Το ιστορικό Σχολείο του Πισοδερίου το ανήγειρε ο ευεργέτης αρχιμανδρίτης Μόδεστος ο οποίος χορήγησε 6000 χ. εικοσόφραγκα Γαλλικά (χρυσά), ενώ για την συντήρηση του διδακτηρίου άφησε 3000 στην Εθνική Τράπεζα (υποκατάστημα Αθηνών) και 3000 για να σπουδάσουν πέντε μαθητές στο Γυμνάσιο, δύο από αυτούς στο Πανεπιστήμιο.
Τρεις από το Πισοδέρι, ένας από την Μηλόβιστα και ένας από το Μοναστήρι. Το διδακτήριο χωρίζεται σε δύο διαμερίσματα χωρίς το ένα να επικοινωνεί με το άλλο. Στο βόρειο εγκαταστάθηκε το Σχολείο Θηλέων και στο νότιο το Σχολείο Αρρένων. Το 1903-1904 υπήρξε μαθητής Β τάξεως Δημοτικού ο συγγραφεύς Σωκράτης Λιάκος, ο οποίος έλεγε ότι εκείνα τα χρόνια φοιτούσαν 140 μαθητές περίπου.
Το 1903 δημιουργήθηκε στο κτίριο Εθνικό Οικοτροφείο αρρένων και θηλέων με ημιγυμνάσιο που συντηρούνταν με έξοδα του Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου και διατηρήθηκε μέχρι το 1912. Οι άρρενες τρόφιμοι ήταν άνω των 150 οι δε θήλεις άνω των 80 προερχόμενοι από την γύρω περιοχή.
Το Σχολείο προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες κατά την εποχή του σκληρού και αιματηρού Μακεδονικού Αγώνα. Ήταν ο φάρος του Ελληνισμού στην πολυτάραχη αυτή γωνιά της Ελλάδος. Δάσκαλοι γεμάτοι ενθουσιασμό ηρωικοί σκαπανείς των Ελληνικών γραμμάτων, αψηφώντας τις απειλές κομιτατζήδων και Τούρκων εγαλούχησαν με εθνικά ιδανικά τους τροφίμους, τη μαθητική νεολαία ολόκληρης της περιοχής κι όταν χρειάσθηκε πήραν τα όπλα εναντίον των κομιτατζήδων, και έπεσαν είτε σαν οπλαρχηγοί για την ιδέα της γλυκιάς ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ είτε σαν απλοί μαχητές.
Στο Σχολείο του Πισοδερίου δίδαξαν πολλοί δάσκαλοι.
Από το 1860-1870 ήταν:
1) Παπαδημητρίου Δημήτριος από το Πισοδέρι κι ένας
2) Φουστανελοφόρος από τη Βόρειο Ήπειρο αγνώστου επωνύμου
1870-1880:
Καραντζίδης Χρήστος και Λάζαρος Φίσκας κάτοικοι Πισοδερίου
1880-1890:
1) Νικόλαος Δάνης από την Καβάγια Δυρραχίου, γνώστης πολλών γλωσσών
2) Κων/νος Μάντζαρης από την Ρέσνα Μοναστηρίου
3) Κων/νος αγνώστου επωνύμου
4) Παπασωτηρίου Δημήτριος
5) Σταύρος Παπαβασιλείου από το Βατοχώρι
1900-1910 Οι περισσότεροι ήταν μέλη και οργανωτές του Μακεδονικού Αγώνα.
6) Αναστάσιος Παπαφιλίππου από την Κορυσσό – Καστοριάς
7) Βασίλειος Μπάλκος Δ/ντης του Οικοτροφείου και Νομάρχης Φλωρίνης μετέπειτα.
8) Αναστάσιος Ιατρού
9) Τριαντάφυλλος Γρέζος
10) Αθανάσιος Σταυρίδης από το Βογατσικό- Καστοριάς
11) Ηρακλής Φίτζιος από το Λέχοβο
12) Παναγιώτης Κωνσταντινίδης από την Κων/πολη
13) Παντελής Τσαμίσης από την Καστοριά, μετέπειτα Γυμνασιάρχης
14) Βουτσιάδης Βασίλειος
15) Σχολάρχης από τη Σάμο
1910 και δώθε ήταν:
16) Αργύρης Χασόπουλος
17) Γρηγόρης Χάσος
18) Πέτρος Λαζαρίδης, καθηγητής μουσικής
19) Αλέξανδρος Γρηγορίου
20) Δημήτριος Τσίγγος
21) Ξενοφών Πούσκας
22) Παπαγεωργίου Διονύσιος
23) Βλάσιος Μπελετσιώτης
24) Βασίλειος Βασιλειάδης
25) Γεώργιος Μούρλας
26) Σταύρος Τσαούσης
27) Γρηγόριος Γρηγοριάδης
28) Ηλίας Σάρος
29) Αναστάσιος Καραντζίδης
Δασκάλες:
1) Αθηνά Γώγου
2) Ειρήνη Θάνου
3) Ασπασία Μπουκουβάλα
4) Βασιλική Σαμαρτζή
5) Ασπασία Μάνου
6) Αγλαΐα Χρυσικού
7) Ελένη Μεντζιδέ
8) Ρούφου Ιουλία
9) Φανή Πάζα
10) Ευδοξία Λιάκου
Νηπιαγωγοί:
1) Γουναρίδου Παρθενόπη
2) Μαρία Τσώτσου αποσπασμένη για λίγο χρονικό διάστημα
3) Ουρανία Παπαδάμου
4) Θεοδώρα Χάσου
Για ένα χρονικό διάστημα, όταν ήταν ανταρτοκρατούμενη η περιοχή Πρεσπών – Πισοδερίου, έκανε τον δάσκαλο στα παιδιά στο Πισοδέρι ο Παπαηλίας Χάσος. Το Σχολείο καταργήθηκε το Σεπτέμβριο του 1970.
Πηγή φωτογραφιών διδακτηρίου: Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα (www.imma.edu.gr)
Επιπλέον στοιχεία:
Το ιστορικό σχολείο του Πισοδερίου ανεγέρθηκε με κληροδότημα του Αρχιμανδρίτη Μόδεστου, το 1902. Το κτήριο ήταν χωρισμένο σε δύο διαμερίσματα, τα οποία δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Στο βόρειο ήταν το σχολείο θηλέων και στο νότιο το σχολείο αρρένων. Το 1903 λειτούργησε στο ίδιο κτήριο, με την οικονομική υποστήριξη του Προξενείου Μοναστηρίου, Οικοτροφείο αρρένων και θηλέων μέχρι το 1912.
Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα η Μοδέστειος Σχολή προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες. Το βασικό ζητούμενο στη Μακεδονία ήταν η τόνωση του εθνικού φρονήματος των κατοίκων και γι’ αυτό το λόγο η εκπαίδευση ήταν σημαντική ελληνική προτεραιότητα. Επομένως, οι δάσκαλοι καλούνταν να συνδυάσουν το ρόλο του εκπαιδευτικού, του πράκτορα και του βοηθού των Μακεδονομάχων.
Ακολουθεί σχετικό video του Δημήτρη Πασίνη
