Η τυπογραφία στην Φλώρινα
Γράφει ο Θεόδωρος Βόσδου |
Μια από τις κυριότερες εφευρέσεις της ανθρωπότητας, ασφαλώς ήταν και η εφεύρεση της τυπογραφίας, η οποία έφερε επανάσταση στην πρόοδο και την ανάπτυξη της πνευματικής δραστηριότητος στον κόσμο όλο. Η ανακάλυψη της τυπογραφίας, η οποία συν τω χρόνω εξελίχθηκε σε μια κολοσσιαία εκδοτική επιχείρηση, που κατέκτησε όλη την οικουμένη και έδωσε απίθανη δυνατότητα στην διάδοση των γραμμάτων και των τεχνών, με αποτέλεσμα οι πνευματικοί θησαυροί των διανοουμένων να γίνουν προσιτοί και κτήμα ολόκληρης της ανθρωπότητας, με όλες τις ευεργετικές επιπτώσεις της στην μόρφωση των λαϊκών μαζών.
Σε εντελώς υποτυπώδη κατάσταση, η τυπογραφία ήταν γνωστή στους Κινέζους από το 1000 μ.Χ. Η πραγματική, όμως, επανάσταση έγινε, όταν ο Γερμανός εφευρέτης Ιωάννης Γουτεμβέργιος (1.400 – 1468) ανακάλυψε την τυπογραφία και επινόησε και κατασκεύασε τα ξύλινα αρχικά και μετέπειτα τα μεταλλικά στοιχεία και κατόρθωσε να εκτυπώσει σε μαζική παραγωγή τα πρώτα βιβλία, λύνοντας έτσι το πρόβλημα της τυπογραφίας. Μέχρι τότε για εκτύπωση κειμένων χρησιμοποιούνταν σφραγίδες.
Η τυπογραφική επανάσταση είχε ξεκινήσει για να φθάσει στις ημέρες μας σε ύψη αδιανόητα για τις προηγούμενες εποχές.
Ας έλθουμε, όμως. στην αγαπημένη μας Φλώρινα. Πότε άρχισε στην πόλη μας η τυπογραφία; Στο Μοναστήρι υπήρχε κατά την τουρκοκρατία, ελληνικό τυπογραφείο, εκείνο των αδελφών Πίλη, στο οποίο τυπώνονταν και η ελληνική εφημερίδα “ΤΟ ΦΩΣ”. Δεν έχουμε καμιά πληροφορία αν κατά την τουρκοκρατία υπήρχε στην Φλώρινα έστω και τουρκικό τυπογραφείο.
Από τα στοιχεία δε που έχομε στην διάθεσή μας, προκύπτει ότι το πρώτο τυπογραφείο – φυσικά ελληνικό – που στήθηκε στην Φλώρινα, το 1914, ήταν εκείνο του Δημητρίου Τσώγκου και του Νίτσα, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στην Φλώρινα, αφήνοντας την πρώτη τους πατρίδα, το Μοναστήρι, όταν αυτό παρέμεινε στα χέρια των Σέρβων. Αυτό, άλλωστε, προκύπτει και από διαφήμιση του τυπογραφείου (μαζί με το βιβλιοπωλείο και το χαρτοπωλείο των ιδίων ιδιοκτητών) στην πρώτη εφημερίδα της πόλεώς μας “ΝΕΑ ΦΛΩΡΙΝΑ” της 1ης Νοεμβρίου 1914, ιδιοκτησίας των Τσώγκου και Νίτσα, στο τυπογραφείο των οποίων και τυπώνονταν.
Έκτοτε εγκαταστάθηκαν στην Φλώρινα κι άλλα τυπογραφεία, χωρίς να γνωρίζουμε την χρονολογία εγκαταστάσεώς τους. Έτσι, αναφέρουμε όσα μας τα εγνώρισαν παλαιοί τυπογράφοι, χωρίς χρονολογική σειρά: Σταύρου Κωνσταντινίδη, Αλεξάνδρου Προδάνου, Αδελφών Νικολάου και Περικλή Βόϊκου, Δημητρίου Τσώγκου, Ηλία Καζία, Θωμά Βράκα, Φ.Σ.Φ. “Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ”, όπου τυπώνονταν το ομώνυμο περιοδικό, με χορηγία του υπουργείου Εξωτερικών και φροντίδα του τότε αείμνηστου υπουργού μας Δημητρίου Μακρή, Κωνσταντίνου Γλάμνα και Γεωργίου Μπογιάνου, Λαζάρου Λαζαρίδη, Βασιλείου Σφέτκου και Ασημούλας Βόσδου, Χρήστου Παπακοσμά, Γρηγορίου Αλεξίου, Γιάννη Αριστείδου, Γιάννη Νικολτσάνη, Λάκη Τσορλάκη, πιθανόν και άλλων, των οποίων μας διαφεύγουν τα ονόματα.
Η προσφορά των τοπικών τυπογραφείων, στα οποία τυπώνονταν και οι δεκάδες εφημερίδες, που κατά καιρούς εξεδόθησαν στην Φλώρινα, αλλά και βιβλία και άλλα έντυπα και των τυπογράφων, ήταν μεγίστη και καθοριστική στην πνευματική εξέλιξη της κοινωνίας μας.
Θα επιχειρήσουμε να αναφέρουμε όσους επαγγελματίες τυπογράφους μας εγνώρισαν παλαιότεροι, χωρίς και πάλι χρονολογική σειρά: Ιωάννης Κυριαζής, Αλέξανδρος Προδάνος, Σταύρος και Στέφανος Κωνσταντινίδης, Μηλώσης, Ηλίας Καζίας, Περικλής Βόϊκος, Παντελής Κυριαζής, Στέφανος Δασκαλάκης, Βασίλειος Σφέτκος, Λάζαρος Λαζαρίδης, Κων/νος Γλάμνας, Γεώργιος Μπογιάννος, Ευάγγελος Μητρούσης, Χρήστος και Κων/νος Παπακοσμάς, Ιωάννης Τσουμήτας, Λάκης Τσορλάκης, Γεώργιος Χαρπαντίδης, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Ιωάννης Αριστείδου, Ιωάννης Νικολτσάνης, Γρηγόριος Αλεξίου, Ιωσήφ Βαραχίδης και η μόνη γυναίκα τυπογράφος Βασιλική Τριανταφυλλίδου.
Η φωτογραφία μας ελήφθη στο τυπογραφείο του παλαίμαχου τυπογράφου και δημοσιογράφου Στεφάνου Κωνσταντινίδη, ο οποίος εικονίζεται, από αριστερά, μαζί με τους Κώστα Γλάμνα, Ιωσήφ Βαραχίδη και Λάζαρο Λαζαρίδη
.
