Ηλίας Βυζάντης ο «Αριστοτελίτης»
Ο Ηλίας Βυζάντης υπήρξε, όπως το έχουμε ξαναγράψει, μια από τις σημαντικές φυσιογνωμίες της φλωρινιώτικης γης. Φιλότεχνος, φιλόμουσος, φιλοπρόοδος, φιλόπατρις, φυσιολάτρης άφησε με το έργο του το στίγμα του στην πατρίδα μας.
Μέσα από το ιστορικό αρχείο του ΦΣΦΑ, συλλογή Γ. Θεοδοσίου ανασύραμε και δημοσιεύουμε ένα σημαντικό κείμενο που αφορά τον ίδιο. Πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό και καλλιτεχνικό σημείωμά του.
Το κείμενο φαίνεται να γράφεται το Φθινόπωρο του 1976 αλλά συμπληρώνεται και ολοκληρώνεται το 1980, λίγο πριν τον θάνατό του τον Δεκέμβριο του 1980. Είναι γραμμένο από τον ίδιο όπως προκύπτει από την υπογραφή του, αλλά σε τρίτο και όχι σε πρώτο ενικό πρόσωπο.
Αθεράπευτα «Αριστοτελικός» κλείνει το κείμενό του με την φράση «Αυτά τα λίγα με πολλή αγάπη για τον «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΜΑΣ» και υπογράφει ως «Αριστοτελίτης».
Σπύρος Παπαχαρίσης
———————
Βιογραφικό, καλλιτεχνικό σημείωμα Ηλία Βυζάντη, Ζωγράφου, Φλώρινα
Ο Ηλίας Βυζάντης του Ισαάκ εγεννήθη το έτος 1910 στην Κωνσταντινούπολη όπου εφοίτησεν εις την αστικήν Σχολήν Χρυσουπόλεως (Σκούταρι) τα πρώτα γράμματα.
Η έμφυτη καλλιτεχνική του τάσις εκδηλώθηκε έντονα όταν ήτο 10 ετών και σμίλευσε στο γύψο (φυσικόν μέγεθος) την προτομή του αείμνηστου Ελευθερίου Βενιζέλου όταν είχεν αφιχθή στην Πόλη και από φωτογραφίας της εφημερίδος «Νεολόγος» Κωνσταντινουπόλεως.
– Το πρώτο τούτο έργο ένα μικρό αριστούργημα πήρε το πρώτο βραβείο των Πατριαρχείων της Κωνσταντινουπόλεως μεταξύ χιλιάδων μαθητικών εργασιών ζωγραφικής και γλυπτικής.
– Το 1922 κατέφυγεν οικογενειακώς εις την Μητέρα Ελλάδα φεύγοντας από την σφαγήν των τούρκων μαζί με άλλους πρόσφυγας της Μικράς Ασίας και του Πόντου, έφθασε στην χιονοσκέπαστη Φλώρινα τον Νοέμβριο του έτους 1922.
– Η τραγωδία της προσφυγιάς εκείνης, της μεγαλύτερης τραγωδίας του Ελληνισμού, σάρωσε κυριολεκτικώς την οικογένειά του και σχεδόν γυμνοί και χωρίς καμμιά οικονομική τους ελπίδα βρήκαν συγκινητική θαλπωρή και το Χριστιανικό κουράγιο στην αλπική Φλώρινα, στην δοξασμένη Μακεδονία, στην αθάνατη μάννα Ελλάδα μας.
– Στην Φλώρινα ο δωδεκάχρονος Ηλίας Βυζάντης τελείωσε το Α? Δημοτικόν Σχολείον και παρ? όλον ότι ήτο ένα φαινόμενον παιδείας ατυχώς άρχισε να εργάζεται σκληρά για να μπορεί να ζήση η οικογένειά του (με τον μισοπαράλυτον Πατέρα). Εργαζόταν ελαιοχρωματιστής και τις ελεύθερες ώρες και ημέρες ζωγράφιζε διάφορα εργόχειρα και πίνακες, ακόμη και αγιογραφίες κι έτσι έφθασε ψηλώτερα κοντά στην Τέχνη, πάντοτε αυτοδίδακτος, ονειροπόλος, ρωμαντικός, ευαίσθητος, εργατικός, ηθικός ? χωρίς προκαταλήψεις εβάδιζε την σύγχρονη ζωή και οραματιζόταν την αυριανή ημέρα που έβλεπε φωτεινώτερη στην Τέχνη και πιο αληθινή ανθρωπιστική με την πανανθρώπινη αγάπη όλων των ανθρώπων του πλανήτη μας για μια πιο χαρούμενη ζωή.
– Το 193 υπηρέτησεν κληρωτός στρατιώτης και όταν αφυπηρέτησεν το 1932 εδημιούργησεν ένα εργαστήρι ζωγραφικής στην οδό Μητροπόλεως, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονος όπου έμεινε σχεδόν 40 χρόνια (1932 έως 1971). Εκεί τη χρονιά του 1932 ήτο και η χρονιά που μαζύ με άλλους νέους ίδρυσαν την ΠΡΩΤΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΦΛΩΡΙΝΗΣ (Π.Χ.Φ.).
– Με επικεφαλής τον Μαέστρο Παντελή Τριανταφύλλου η Π.Χ.Φ. έκανε θαύματα και ήτο μεταξύ των πρώτων χορωδιών της Ελλάδος.
– Συναυλίες δόθηκαν πολλές και στην Φλώρινα και σε άλλες πόλεις, Βέροια, Θεσσαλονίκη κ.λπ.
– Η π.χ.φ. είχε και εκκλησιαστικό ρεπερτόριο που άφησε εποχή.
– Το 1940 από τους πρώτους που επιστρατεύθησαν στην τοπική επστράτευση (10 ημέρες μετά τον τορπιλισμό της «ΕΛΛΗΣ» στας 25 Αυγούστου 1940) βρίσκεται στην προκεχωρημένη γραμμή τομέως Πρεσπών Φλωρίνης κοντά στην πυραμίδα στην θρυλική πυραμίδα Παπαδήμα, από την 28η Οκτωβρίου αρχίζει να γράφεται στην ιστορία η πρώτη νίκη των Ελλήνων και η πρώτη νίκη των συμμάχων μας στον Βον Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τις μάχες όλον τον χειμώνα και με κρυοπαγημένα πόδια και τραυματίας ο Ηλίας Βυζάντης γυρίζει στην Φλώρινα από το Βορειοηπειρωτικό μέτωπο, ύστερα από σκληρή πάλη της Ελλάδος μας με τις δύο αυτοκρατορίες, κουρασμένος σωματικά και υλικά όχι όμως και ψυχικά.
– Ήταν πρωτομαγιά όταν έφθασε στην Φλώρινα ο Ηλίας Βυζάντης με δυό ραβδιά στα χέρια όχι απόμαχος, αλλά με σκέψη πως θα συνεχίση τον άνισο αγώνα μέσα στην τριπλή κατοχή (Γερμανοί – Ιταλοί Βούλγαροι).
– Ίδια σκέψη είχαν και οι άλλοι συμπολεμισταί του 33ου Συντάγματος Πεζικού και έτσι μετά ένα μήνα περίπου, τον Ιούνιο του 1941 με επικεφαλής τον μαέστρο της Π.Χ.Φ. Παντελή Τριανταφύλλου, τον αείμνηστο Γ.Χ. Μόδην, τον αείμνηστο Δήμαρχο Νικόλαον Χάσον, τον Νομάρχην Κων/νον Μπόνην, τα παιδιά της Πρώτης Χορωδίας Φλωρίνης στήλωσαν και όρθωσαν τον Φιλεκαπιδευτικόν Σύλλογον Φλωρίνης «Ο Αριστοτέλης» στον Σταγειρίτη.
– Έτσι ονόμασαν μια πρωτοπορεία, μια εθνική οργανωμένη αντίσταση μοναδική στο Πανελλήνιον, εθνική αντίσταση στην τριπλή κατοχή εδώ στην Φλώρινά μας στην χρυσή πολιτεία με τους σκληρούς πολεμιστάς, έτσι έγινε ο ΦΣΦ «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ».
– Στην αρχή ακόμη δεν είχε εμφανισθή το καλλιτεχνικό τμήμα που εξεκόλαψε την πλειάδα των Φλωριναίων Ζωγράφων – Γλυπτών κ.λπ. γιατί ο Αριστοτέλης ξεκίνησε με θεμέλιο της Πρώτης Χορωδίας Φλωρίνης και λίγους της παληάς Φιλαρμονικής.
– Και όμως πρωτοπόρος ο Ηλίας Βυζάντης έκανε ένα ξεκίνημα ένα μορφωτικό τμήμα, ένα καλλιτεχνικό τμήμα εικαστικών τεχνών, ένα περιοδικό που τιμά τον «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ».
– Θυμάμαι τον Βυζάντη (έλεγε ένας από τους πρώτους του Αριστοτέλη) πως μάζευε στον Αριστοτέλη τους μελλοντικούς, τον σεμνό εργάτη Καλαμάρα, τον ποιητή και λογοτέχνη Στερίκα Κούλη, τον γλύπτη Κόρα (Κουτουράτσα Γ.) τον Δ. Μπόυτζιο, τον Α. Μηνόπουλο και άλλους πολλούς.
– Νύχτες ολόκληρες ξενυχτούσαν στον Αριστοτέλη οι ζωγράφοι, οι Γλύπτες, οι ποιηταί, γιατί ο Βυζάντης ήταν πρώτα ζωγράφος κι΄ ύστερα ποιητής, ο Στερίκας Κούλης πρώτα ποιητής κι΄ ύστερα ζωγράφος κ.α.π.
– Έτσι έγινε η αρχή και έγινε η πορεία των Φλωριναίων Καλλιτεχνών.
– Ο Βυζάντης έκανε την πρώτη έκθεση ζωγραφικής στη Φλώρινα το 1948 ανάμεσα στις συμμοριακές οβίδες και το 1949 στο Ζάπειο Μέγαρο στην Αθήνα το φθινόπωρο και έτσι έκλεισε το πρώτο κεφάλαιο του ζωγράφου Η. Βυζάντη που ετοιμάζεται για το δεύτερό του κεφάλαιο που αρχίζει και ανατέλει από το 1977.
– Ως αγιογράφος ο Ηλίας Βυζάντης έχει ζωγραφίσει περισσότερες από 350 φορητές εικόνες, αγιογραφίες από το 1930-1965, επί μίαν συναπτήν τριακονταπενταετίαν.
Ο Ηλίας Βυζάντης εργάσθηκε στον «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ»:
1. Ως ιδρυτής το 1941
2. Ως χορωδός (βαθύφωνος)
3. Ως πρωτοπόρος του Καλλιτεχνικού τμήματος
4. Ως εμπνευστής και εργάτης του μορφωτικού τμήματος του «Αριστοτέλη»
5. Ως εμπνευστής και από τους πρώτους συνεργάτες του περιοδικού «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» (Στο πρώτον τεύχος εξώφυλλον «Παληά Φλώρινα»)
6. Ως σκηνογράφος του θεατρικού τμήματος
7. Ως ορειβάτης του Ο.Τ.Α.
8. Τελευταία τώρα παίζει στην Ορχήστρα Παλαιμάχων του Συλλόγου.
Αυτά τα λίγα με πολλή αγάπη για τον «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΜΑΣ»
Φλώρινα Φθινόπωρο 1976 – 1980
Ηλίας Βυζάντης Ζωγράφος
Αριστοτελίτης
Συμπληρωματικό Βιογραφικό Σημείωμα Ηλία Βυζάντη
Ο Ηλίας Βυζάντης είναι:
1. Ιδρυτικόν μέλος και εκτελεστής ως χορωδός επί δεκαετίαν της πρώτης χορωδίας Φλωρίνης (Π.Χ.Φ.). Έτος ιδρύσεως 1932.
2. Από τα πρώτα ιδρυτικά μέλη του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Φλωρίνης «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ». Έτος ιδρύσεως 1941.
3. Αναστηλωτής του τμήματος Φλωρίνης του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου (Ε.Ο.Σ.) 1945 και επί πολλά έτη Πρόεδρος αυτού.
4. Εμπνευστής και ο κύριος ιδρυτής του Φυσιολατρικού Ορειβατικού Ομίλου Φλωρίνης (Φ.Ο.Ο.Φ.) 1960 και επί πολλά έτη Πρόεδρος αυτού, νυν δε επίτιμος πρόεδρος αυτού.
5. Ιδρυτικόν μέλος του Ναυτικού Ομίλου Φλωρίνης – Πρεσπών (1975).
6. Ιδρυτικόν μέλος της «Στέγης Φιλοτέχνων Φλωρίνης» (1976).
7. Έχει συγγράψει το περιληπτικό βιβλιαράκι «Αυριανή, Φιλοσοφία, Επιστήμη, Τέχνη. (1948).
8. Ενεπνεύσθη και εργάσθηκε σκληρά ως πρωτοπόρος επί μίαν πεντηκονταετίαν 1930-1980 εις την προστασίαν της Φύσεως, της Χλωρίδας και Πανίδος στην περιοχή Φλωρίνης, Πρεσπών._
Ηλίας Βυζάντης
Φλώρινα 1980
———————
