Κλιμάκιο του Ο.Η.Ε. στον νομό μας το 1948
Μάιος 1948. Ο συμμοριτοπόλεμος βρίσκονταν σε έξαρση σε όλη την Ελλάδα, ιδιαίτερα όμως στην περιοχή την δική μας, της Καστοριάς και των Γρεβενών, όπου οι ορεινοί όγκοι του Βιτσίου και του Γράμμου προσφέρονταν για ανταρτοπόλεμο. Ως γνωστόν, οι ανταρτικές δυνάμεις, των οποίων ηγούνταν στελέχη του ΚΚΕ, που επεδίωκαν να καταλύσουν το υφιστάμενο τότε πολιτικό καθεστώς στην Ελλάδα και να επιβάλλουν την δικτατορία του προλεταριάτου, κατά τα πρότυπα της τότε Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν και των ομόρων χωρών της βαλκανικής και της ανατολικής Ευρώπης, εφοδιάζονταν με πολεμικό υλικό και ετύγχαναν και άλλων διευκολύνσεων από την Αλβανία, την Γιουγκοσλαβία και την Βουλγαρία, όπου , όταν τα έβρισκαν σκούρα κατέφευγαν σ’ αυτές για προστασία.
Η τότε Ελληνική Κυβέρνηση Σοφούλη, να δεν κάνουμε λάθος, προσέφυγε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) και κατήγγειλε την ανθελληνική αυτή συμπεριφορά των ομόρων κρατών, και εζήτησε την συγκρότηση, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, διεθνούς επιτροπής για να ερευνήσει, να διαπιστώσει τα καταγγελλόμενα και να λάβει τα ανάλογα μέτρα για την διασφάλιση των ελληνικών συνόρων. Πράγματι ο ΟΗΕ έκανε αποδεκτό το αίτημα της Ελλάδος και συγκρότησε διεθνή επιτροπή, η οποία διαπίστωσε τα καταγγελλόμενα γεγονότα, πλην, όμως, δεν έλαβε ουσιαστικά μέτρα κατά των εν λόγω χωρών. Ένα κλιμάκιο της επιτροπής αυτής του Ο.Η.Ε. είχε εγκατασταθεί και στον νομό μας. Δύο μέλη της επιτροπής αυτής, με τζιπάκι, όπως φαίνεται στην δημοσιευομένη φωτογραφία μας, πήγε στο συνοριακό χωριό Νέος Καύκασος Φλωρίνης.
Ήταν 15 Μαΐου 1948. Εκείνη την εποχή είχαν οργανωθεί στην ύπαιθρο χώρα και φυσικά και στον νομό μας, από οπλίτες των χωριών, Μονάδες Αυτοάμυνας Υπαίθρου, οι γνωστές στους παλαιότερους ΜΑΥ, που είχαν σαν αποστολή την ασφάλεια των χωριών και της υπαίθρου από τις επιδρομές των ανταρτών. Εκείνη την ημέρα, στις 15 Μαΐου 1948, είχε επισκεφθεί τον Νέο Καύκασο ένα διμελές κλιμάκιο της Επιτροπής του ΟΗΕ. Ο εκτελών τότε υπηρεσία Μαϋτης του Νέου Καυκάσου, Αθανάσιος Γιαλαμάς του Κοσμά, οπλισμένος ών, σταμάτησε για έλεγχο το τζίπ με τους δύο άγνωστους επισκέπτες του χωριού, μη γνωρίζοντας φυσικά την ιδιότητα των δύο ξένων και τον σκοπό της επισκέψεώς τους στα σύνορα, οι οποίοι δικαιολογημένα και τον κοιτάζουν με απορία. Προφανώς ο Μαϋτης δεν θα γνώριζε και το σήμα ΟΗΕ, που ήταν γραμμένο στο τζιπ, τι σήμαινε και τι αντιπροσώπευε. Ύστερα από τις δοθείσες δέουσες διεκρινήσεις, ο Μαϋτης επέτρεψε στο τζίπ και τους δύο αντιπροσώπους του ΟΗΕ να περάσουν και να εκτελέσουν την αποστολή τους.
Ήταν μια σκηνή εκείνης τη ταραγμένης εποχής στον νομό μας, την οποία απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός. Την φωτογραφία μάς την παρεχώρησε ευγενώς ο εκ Νέου Καυκάσου καταγόμενος κ. Κλείτος Ηλιάδης, τον οποίον ευχαριστούμε θερμά.
