Ο Ζωολογικός Κήπος Φλώρινας και η ίδρυσή του το 1967

Γράφει ο Σπύρος Χρ. Παπαχαρίσης |

Ιστορική αναδρομή για την ίδρυση του Ζωολογικού Κήπου Φλώρινας μέσα από την αποδελτίωση της ειδησεογραφίας της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Φωνή της Φλωρίνης».

Η ιδέα για την ίδρυση του Ζωολογικού Κήπου της Φλώρινας καθώς και η εντολή έναρξης των σχετικών εργασιών για την κατασκευή και τον εμπλουτισμό του ανήκει στον Κωνσταντίνο Μπράβο ο οποίος υπηρέτησε ως Νομάρχης στο Νομό Φλώρινας κατά τα έτη 1967, 1968, 1969, 1970.

Με εισφορές πολιτών, φορέων και επιχειρήσεων η δημιουργία του

Στη εφημερίδα «Φωνή της Φλωρίνης», (φ.274/26-8-1967) γίνεται γνωστή, με σχετικό δημοσίευμα, η απόφαση του Νομάρχη για «την αναμόρφωσιν των χώρων της Γεωργικής Σχολής δια της ιδρύσεως ενός πάρκου, ενός μικρού ζωολογικού κήπου, μουσείου χλωρίδος και πανίδος, εκ θεμελίων ανακατασκευής της πισίνας, κατασκευής ενός περιπτέρου, αποδυτηρίων κ.λπ.».

Για τον παραπάνω σκοπό ο Κωνσταντίνος Μπράβος κατέθεσε 1.000 δραχμές, ενώ την ενέργειά του αυτή θα ακολουθήσουν τα μέλη της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Αξιοποίησης (Ν.Ε.Τ.Α), δημόσιοι υπάλληλοι, εκπρόσωποι ιδρυμάτων με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί τη στιγμή της αναγγελίας της πρότασης το ποσό των 4.250 δραχμών το οποίο και κατατέθηκε σε λογαριασμό της Αγροτικής Τράπεζας. Η εφημερίδα στο σχετικό δημοσίευμα καλούσε τους Φλωρινιώτες να μιμηθούν την ενέργεια των ανωτέρω. Οι κάτοικοι, οι φορείς και οι επιχειρήσεις θα ανταποκριθούν σε μεγάλο βαθμό και θα προσφέρουν στην συνέχεια, μεγάλα ή και μικρά ποσά για την δημιουργία και τη λειτουργία του ζωολογικού κήπου. Στην κατασκευή του έργου θα εμπλακεί και ο στρατός με διάθεση οχημάτων και υλικών.

Τεχνογνωσία από υδροβιολόγο

Σε δημοσίευμα της «Φ.Φ.», (φ.280/7-10-1967) διαβάζουμε:

«Προσκληθείς υπό του κ. Νομάρχου
Ισραηλινός υδροβιολόγος επεσκέφθη την πόλιν μας

Κληθείς υπό του νομάρχου κ. Μπράβου αφίχθη εις την πόλιν μας ο Ισραηλινός υδρoβιολόγος κ. Έρλιχ, όστις μελετά την υδροβιολογικήν αξιοποίησιν της λίμνης του Άγρα. Ο κ. Έρλιχ μετέβη εις τον διαμορφούμενον δια τον ζωολογικών κήπον χώρον της Γεωργικής Σχολής, όπου εμελέτησε την εγκατάστασιν των υδροβίων ζώων και πτηνών. Τα σχέδια των δεξαμενών, καλυβών και άλλων εγκαταστάσεων ανέλαβεν να εκπονήση ο σχεδιαστής, καλλιτέχνης κ. Ταμουτσέλης.

Οι εργασίες κατασκευής του ζωολογικού κήπου προχωρούν – ασβός ο πρώτος ένοικός του

Στο φύλλο 287/25-11-1967 δημοσιεύεται άρθρο με τίτλο: «Προχωρούν αι εργασίαι ιδρύσεως του ζωολογικού κήπου Φλωρίνης» στο οποίο αναφέρονται μεταξύ άλλων:

«Εις τον μεταξύ της Γεωργικής Σχολής και του νεκροταφείου του Αγίου Νικολάου χώρον ιδρύεται ζωολογικός κήπος, ως και τεχνητή λιμνούλα δια υδρόβια πτηνά.
Ήδη αρκετοί οικίσκοι δια τα ζώα κατεσκευάσθησαν, ο ασβός δε είναι ο πρώτος ένοικος του ζωολογικού κήπου. Ο κήπος θα εμπλουτισθή με ζαρκάδια, λύκους, αλώπεκες, τσακάλια, και άλλα ζώα, που ζουν εις τον νομόν μας.

Ας σημειωθή ότι η όλη δαπάνη του έργου τούτου καλύπτεται από τα διαφόρους εισφοράς των πολιτών, οι οποίοι ανταπεκρίθησαν εις την σχετικήν έκκλησιν του κ. Νομάρχου.
Ιδιαιτέρως όμως, πρέπει να το τονισθή η συμβολή του Εθνικού μας Στρατού εις την εκτέλεσιν του ανωτέρου πολιτιστικού έργου, δια της διαθέσεως στρατιωτικών, οχημάτων και υλικών.
Όταν το έργο περατωθή – και θα περατωθή συντόμως – ο κ. Νομάρχης και οι αποτελούντες την συντονιστικήν επιτροπήν τουριστικής αναπτύξεως του Νομού, θα πρέπει να είναι υπερήφανοι δια το επιτελεσθέν έργο των.»

Οι οικονομικές προσφορές και τα έργα συνεχίζονται

Οι προσφορές για την τουριστική ανάπτυξη συνεχίζουν να κατατίθενται. Ενδεικτικά καταθέτουν: Τα Λιγνιτωρυχεία Βεύης Α.Ε. δρχ. 50.000, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, δρχ. 10.000, Εκπαιδευτικοί Λειτουργοί Μέσης Εκπαίδευσης, δρχ. 2.080, ο Κυνηγετικός Σύλλογος Φλωρίνης «Άρτεμις» δρχ. 17.130

Το εκτροφείο είναι έτοιμο να δεχθεί τα πρώτα ζώα τα οποία θα μεταφερθούν από το εκτροφείο της Ι.Μ. Αγάθωνος της Λαμίας. Ένας αριθμός ζώων θα αγοραστεί από τη Συντονιστική Επιτροπή και τον Κυνηγετικό Σύλλογο Φλώρινας.  («Φ.Φ.», φ.290/16-12-1967, 294/20-1-1968)

Ο εμπλουτισμός του ζωολογικού κήπου και η κατασκευή λιμνούλας

Κατά το έτος 1968 συνεχίζεται ο εμπλουτισμός του ζωολογικού κήπου με διάφορα ζώα.

«Τα παραληφθέντα ζώα είναι: Ζεύγος Ζαρκαδιών (η δορκάς είναι μάλιστα και εις ενδιαφέρουσαν κατάστασιν), ζέυγος αιγάγρων με του τέκνου των, φασιανοί διαφόρων ποικιλιών (αργυροί, χρυσοί, Μακεδονικοί, Λαίηντυ) κότες Αλάσκας και της ποικιλίας νάνων, πίθηκος, πάπιες, αγριόχοιρος κ.ά.» («Φ.Φ.», φ.295/27-1-1968)

«Στην Γεωργική Σχολή κατασκευάζεται μια τεχνητή λιμνούλα, στην οποία θα τοποθετηθούν υδρόβια πτηνά. Η λιμνούλα αυτή θ΄ αποτελέση ένα τμήμα του όλου συγκροτήματος του ζωολογικού κήπου. Όταν η λιμνούλα αποπερατωθή θα στολίση πραγματικά τον χώρο και θ’ αποτελέση θαυμάσιο αξιοθέατο της Φλωρίνης για μικρούς και μεγάλους, για ντόπιους και ξένους. Αξίζει, νομίζω, να υπενθυμίσω ότι η όλη αυτή η εκπολιτιστική προσπάθεια του χώρου αυτού είναι έργον και πρωτοβουλία του νομάρχου κ. Μπράβου.» («Φ.Φ.» – Σημειώσεις μιας Φλωρινιώτισσας φ.306/13-4-1968)

Ο Ζωολογικός Κήπος γίνεται επισκέψιμος το 1969 και οι δωρεές συνεχίζονται

«Τις καλές ημέρες ο ζωολογικός κήπος συγκεντρώνει αρκετό κόσμο, όχι μόνο παιδικό αλλά ηλικιωμένων, οι οποίοι καμαρώνουν τα ωραία πτηνά, του αιγάγρους, το αγριογούρουνο, τα αρκουδάκια, τις αλεπούδες και τα άλλα ζώα.»

«Η συντεχνία εμπόρων κ.λπ. Φλωρίνης προσέφερε εις τον νομάρχην κ. Μπράβον το ποσόν των δραχ. 5.000, προϊόν του αποκριάτικου χορού της, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί τούτο εις τον ζωολογικόν κήπον Φλωρίνης. («Φ.Φ.», φ.351/8-3-1969)

Οι πρώτοι τραυματισμοί των ζώων από νεαρούς επισκέπτες

«Η Φλώρινα, χάρις εις τον νομάρχην κ. Μπράβον, απέκτησε ζωολογικόν κήπον, μοναδικόν εις την Ελλάδα. Μερικοί, όμως, ασυνείδητοι νεαροί κτυπούν τα ζώα με πέτρες ή ξύλα με αποτέλεσμα να τα τραυματίζουν και οι υπεύθυνοι του ζωολογικού κήπου να αναγκάζονται να απαγορεύουν τας επισκέψεις. Πρέπει οι νεαροί αυτοί να συνετισθούν και να μάθουν, όπως και όλοι μας, άλλωστε, όχι μόνο ν’ αγαπούμε τα ζώα αλλά και να εκτιμούμε κάθε δημιούργημα των συνανθρώπων μας, ακόμη δε περισσότερον μίαν τόσον σοβαράν προσπάθειαν δια την τουριστικήν προβολήν και αξιοποίησιν της πόλεώς μας, η οποία επιδιώκεται δια του ζωολογικού κήπου. Πρέπει, επομένως, να δείξουμεν πως είμαστε πολιτισμένοι και όχι βάρβαροι.» («Φ.Φ.», φ.353/22-3-1969)

Οικονομικές προσφορές για την αγορά ζεύγους καμηλών

«Η Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Αναπτύξεως προτιθέμενη να εμπλουτίσει τον ζωολογικόν κήπον με νέα ζώα κ.λπ. και κυρίως προκειμένου ν’ αγοράσει δυο καμήλας παρακαλεί τους κατοίκους της πόλεως και περιφερείας Φλωρίνης, όπως ενισχύσωσι δια δωρεών την εν λόγω προσπάθειαν.» («Φ.Φ.», φ.402/20-3-1970)

Μια εκτενής παρουσίαση του Προτύπου Ζωολογικού Κήπου Φλωρίνης

Στο φύλλο 402/20-3-1970, της  «Φ.Φ.», γίνεται μια εκτενής περιγραφή του Ζωολογικού Κήπου με αναφορές στον σκοπό ίδρυσής του και τα μέχρι τότε τμήματά του.

Ενσαρκωτής της ίδρυσης αναφέρεται ο Νομάρχης Φλωρίνης Κωνσταντίνος Μπράβος «πλαισιούμενος υπό μικράς ομάδος Προϊσταμένων Υπηρεσιών, δίδων πρώτος ο ίδιος το παράδειγμα και της υλικής συμπαραστάσεώς του και των εν συνεχεία εισφορών των υπαλλήλων και κατοίκων ολοκλήρου του Νομού Φλωρίνης, επέτυχεν την δημιουργίαν του μοναδικού εν Ελλάδι Ζωολογικού Κήπου.
Ο ως άνω Κήπος, εγκατεστάθη επί εκτάσεως 40 στρεμμάτων περίπου, αγόνου, ημιορεινής, πευκοφύτου και ακαταλλήλου δι οιονδήποτε καλλιέργειαν της Γεωργικής Σχολής ιδιοκτησίας του Ταμείου Γ. Κτ & Δασών Ν. Φλωρίνης. Ούτως ιδρύθη επί τω σκοπώ:

α. Της διατηρήσεως της πανίδος ολοκλήρου της περιοχής Βορείου Ελλάδος, ήτις τείνει να εκλείψη ολοσχερώς.
β. Του εμπλουτισμού δια πάσης φύσεως θηραμάτων εξ όλων των περιοχών της ημεδαπής και αλλοδαπής αποβλέποντος εις:
1) Την ανύψωσιν του πνευματικού επιπέδου της μαθητιώσης νεολαίας.
2) Την δημιουργίαν συνθηκών, ευνοουσών την προσέλκυσιν επισκεπτών εξ όλων των περιοχών του εσωτερικού και εξωτερικού, ενισχυομένης ούτω της προσπαθείας δημιουργίας υποδομής σοβαράς τουριστικής κινήσεως.
3) Την δημιουργίαν συνθηκών συνεχούς απασχολήσεως του εργατικού δυναμικού του Νομού τούτου.
4) Την αναπαραγωγήν των ωφελίμων εξ αυτών θηραμάτων (Φασιανών, Λαγωών, Ορτύγων, Περδίκων κ.λπ._ προς εμπλουτισμόν των κυνηγετικών περιοχών του Νομού μας.
γ. Της συγχρονισμένης επί Ευρωπαϊκού επιπέδου εμφανίσεως της Χώρας μας εις το ακραίον τούτο σημείον, εξ ης αυθόρμητοι συγκρίσεις θα γίνωνται κολακευτικοί δια την Πατρίδα μας εν σχέσει προς τους γείτονας.

Το όλον έργον, αποτελούμενον εξ ειδικών κατασκευών (οικημάτων, στεγάστρων, δεξαμενών και περιφράξεων) περιλαμβάνει επί του παρόντος τα κάτωθι τμήματα:
Ι. Ευγενών τριχωτών θηραμάτων: Ήτοι Αιγάγρων Άλπεων, Αιγάγρων Κρήτης, Αιγάγρων Ελληνικής, Δορκάδων, Ελάφων, Προβάτων Καμερούν και Καρακιούλ, Ταράνδων, Δορκάδων Αφρικής κ.λπ.
ΙΙ. Λαγωών και Κονίκλων διαφόρων φυλών.
ΙΙΙ. Θηλαστικών αγρίων και μη ωφελίμων: Άρκτων Πίνδου και Γράμμου, Αγριοχοίρων, Ασβών, Αλωπεκών, Λύκων, Θωών κ.λπ.
IV. Διαφόρων Πιθοκοειδών εισαχθέντων εκ της αλλοδαπής και της ημεδαπής.
V. Χερσαίων Πτηνών: Ήτοι Φασιανών εγχωρίων και των σπουδαιοτέρων ξένων φυλών, Γερανών, Ορνιθοειδών θερμών και ψυχρών Χωρών, Ταών, Γραμμωτών Ορτύγων, Περδίκων Πεδινών και Ορεινών, διαφόρων ωδικών Πτηνών, Περιστέρων Ιρακινών, Τριγώνων ως και διαφόρων αρπακτικών τοιούτων ήτοι Ιεράκων Βυών και Γυπαετών.
VI. Υδροβίων ζώων και πτηνών: Νησσών εγχωρίων και ξένων φυλών, Χηνών, Κύκνων λευκών, Μυοκαστόρων, Πελεκάνων, Σπατούλ κ.λπ.

Άπαντα τα ανωτέρω τμήματα ευρίσκονται εν λειτουργία.
Το ανωτέρω έργον δεν έχει εισέτι αποπερατωθή. Πλείστα όσα έργα ευρίσκονται εν εξελίξει και δι’ άλλα συντάσσονται μελέται.

Καμήλες και αετός στον κήπο

Στο φ.404/3-4-1970 της «Φ.Φ.», οι αναγνώστες πληροφορούνται ότι ο ζωολογικός κήπος εμπλουτίσθη με ένα ζεύγος καμηλών, ενώ ο Χρήστος Κων. Βαβρίτσας, κάτοικος Σπηλαίου Γρεβενών διέθεσε δωρεά για τον εμπλουτισμό του ζωολογικού κήπου έναν βασιλικό αετό τον οποίο συνέλαβε «υπό λίαν μυθιστορηματικάς συνθήκας»

Δωρεά της εταιρείας Χωναίου

«Ο Αλέξανδρος Χωναίος, ανάδοχος εκμεταλλεύσεως της Ιαματικής πηγής «Ξινό Νερό» δι’ επιστολής του προς τον κ. Νομάρχην εγνώρισεν την αποστολήν μέσω της Εθνικής Τραπέζης ποσού δρχ. 25.000 προς ενίσχυσιν του έργου λειτουργίας του προτύπου ζωολογικού κήπου Φλωρίνης» («Φ.Φ.», 453/26/3/1971).

Συρροή επισκεπτών κατά τις αργίες

«Κατά τας ημέρας του Πάσχα (1971), όπως και κατά το διήμερο της πρωτομαγιάς η Φλώρινα κατεκλίσθη από εκατοντάδας επισκεπτών. Οι περισσότεροι εξ αυτών επεσκέφθησαν τον ζωολογικόν κήπον, του οποίου εθαύμασαν τα διάφορα ζώα και πτηνά. Ο ζωολογικός κήπος είναι απόκτημα δια την Φλώριναν και ένας σημαντικός μαγνήτης δια τους επισκέπτας. Επομένως η προσπάθεια του κ. Νομάρχου προς εμπλουτισμόν του και δια νέων ζώων πρέπει να ενισχυθή δεόντως. Το παράδειγμα του κ. Χωναίου και των Λιγνιτωρυχείων Βεύης θα πρέπει να συγκινήση και παρακινήση και άλλους προς μίμησιν.» («Φ.Φ.», φ.458/7-5-1971)

Η κατασκευή και ή ίδρυση του ζωολογικού μουσείου

«Συνεχίζονται εις τον Ζωολογικόν Κήπον Φλωρίνης και περατούνται κατ’ αυτάς αι εργασίαι του κτιρίου του υπό ίδρυσιν Ζωολογικού Μουσείου. Το εν λόγω Μουσείον θα εμπλουτισθή δι’ όλων των ειδών της πλουσιωτάτης πανίδας του Νομού μας ώστε να αποβη όχι μόνον εν κόσμημα δια την πόλιν της Φλωρίνης, αλλά και τόπος παρατηρήσεων και ερευνών, καθ’ όσον η τοποθέτησις εις τούτο των διαφόρων ζώων θα γίνη κατά τρόπον παρέχοντα ζωντανή την εικόνα της διαβιώσεως αυτών εις το φυσικόν περιβάλλον. Δια τον συντονισμόν της όλης προσπαθείας εμπλουτισμού του Ζωολογικού Μουσείου ο Νομάρχης κ. Βοΐλας συνεκρότησε σχετικήν επιτροπήν.» («Φ.Φ.» φ.572/8-9-1972)

Στις 21 Μαρτίου του 1973 έγιναν τα εγκαίνια του ζωολογικού μουσείου

«Εις τα πλαίσια του εορτασμού της Παγκοσμίου Ημέρας της Δασοπονίας, ο κ. Νομάρχης Φλωρίνης ενεκαινίασε, την 12ην μ. της Τετάρτης το ζωολογικό μουσείον, το οποίο ιδρύθη εις τον χώρον του ζωολογικού κήπου. Προηγουμένως ωμίλησεν ο δασάρχης κ. Ζαχαρίας Μαθέας, ο οποίος, αφού ανέφερεν ότι η ίδρυσις του ζωολογικού κήπου ανήκει εις τον πρώην νομάρχην Φλωρίνης και νυν Υφυπουργόν Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης κ. Κ. Μπράβον, ετόνισεν ότι η ίδρυσις του εγκαινιαζομένου ζωολογικού μουσείου ανήκει εις τον πρώην νομάρχην Φλωρίνης και νυν Πειραιώς κ. Ιω. Βοΐλαν. Ο κ. Μαθέας ηυχαρίστησεν επίσης τους μελετητάς του έργου μηχανικούς της ΤΥΔΚ και την αρχιτέκτονα δ. Βαλσαμίδου, τον πρώην διευθυντήν της Γεωργ. Σχολής κ. Σωτ. Κουρκουμπέτην τους διδασκάλους κ.κ. Χαραλάμπον Χρυσοχοΐδην και Σταύρον Οικονομίδην ως και πάντας του δασικούς υπαλλήλους και εργάτας.

Το ζωολογικόν μουσείον περιλαμβάνει ταριχευμένα ζώα και πτηνά της περιοχής Φλωρίνης.

Εις την τελετήν παρέστησαν ο αιδεσιμώτατος κ. Ανδρέας Τούλιος, ο Νομάρχης και η κ. Πρωτογέρου, οι περιφερειακοί σύμβουλοι κ.κ. Βόσδου και Μαμούρης, ο δήμαρχος Αμυνταίου κ. Χατζής, ο κ. Δ/της των ΤΕΑ, ο Δ/της της Χωρ/κής κ. Πρωτοπαπαδάκης, προϊστάμενοι υπηρεσιών και πλήθος κόσμου.» («Φ.Φ.», φ.553/23-3-1973).

Καρτ Ποστάλ του Ζωολογικού Κήπου, των Εκδόσεων Κλ. Γρηγορούδη

Σημείωση florinapast: κατά την παράθεση των δημοσιευμάτων της εφημερίδας διατηρήσαμε την ορθογραφία των κειμένων τα οποία ακολουθούν και τη σύνταξη και τη γραμματική της εποχής.

Σπύρος Χρ. Παπαχαρίσης