“ΟΡΦΕΥΣ” – Ο πρώτος πολιτιστικός σύλλογος της ελεύθερης Φλώρινας
Στις 2 Μαρτίου 1913 – πριν 95 χρόνια ιδρύθηκε ο πρώτος πολιτιστικός σύλλογος της ελεύθερης Φλώρινας – Πρώτος πρόεδρος ο Ιωάννης Θεοδοσίου. Μόλις ο βαρύς τουρκικός ζυγός ξετινάχθηκε και η ελευθερία άπλωσε τα στοργικά και ζεστά φτερά της και στην Φλώρινα, από τα πρώτα μελήματά των Φλωρινιωτών ήταν να επανιδρύσουν τον πολιτιστικό σύλλογο, στον οποίον έδωσαν την ονομασία “ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ “Ο ΟΡΦΕΥΣ”. Και είναι γνωστό ότι ο “Ο ΟΡΦΕΥΣ” ήταν ο μυθικός Θεός της Μουσικής των αρχαίων Ελλήνων. Τον ομώνυμο σύλλογο, όμως, με το ίδιο όνομα, ήδη τον είχαν ιδρύσει το 1903 ή κατ’ άλλην εκδοχή το 1908, πριν ένα ακριβώς αιώνα, οι σκλαβωμένοι Φλωρινιώτες. Δυστυχώς, δεν βρήκαμε στοιχεία σχετικά με την δραστηριότητα του εκείνη την εποχή.
Εν πάση περιπτώσει, ανασκαλίζοντας το αρχείο μας, βρήκαμε ότι ο νεώτερος Μουσικός Σύλλογος “Ο ΟΡΦΕΥΣ”, ιδρύθηκε στις 2 Μαρτίου 1913, τέσσερις, μόλις, μήνες μετά την απελευθέρωση της Φλωρίνης από την μακραίωνη τουρκική σκλαβιά, καθώς και το ιστορικό κείμενο της ιδρύσεώς του, του πρώτου, δηλ. επισήμου πολιτιστικού Συλλόγου στην ελεύθερη πια Φλώρινα, το οποίο έχει ως εξής, κατ’ αντιγραφή από το σχετικό τετράδιο, που μας είχε παραδώσει, προ δεκαετιών, ο εκ των ιδρυτικών μελών του αείμνηστος Νικόλαος Πηλείδης, άλλοτε υπάλληλος της Τραπέζης της Ελλάδος της πόλεώς μας.
Λέει, λοιπόν, η ιδρυτική πράξη: Διασκεδασθείσης της υπό την ειδεχθεστάτην ημισέληνον μακραίωνος δουλείας, ήτις δια των δηλητηριωδών αυτής εκκριμάτων, περιέστελλε παν το ιερόν, ευγενές και υψηλόν, η νεολαία Φλωρίνης, η αείποτε διακρινομένη δια τας φιλοπροόδους αυτής ιδέας, συνελθούσα την 2αν Μαρτίου 1913 εν τω καταστήματι της Σχολής, συνεσκέφθη περί του δυνατού της ανασυστάσεως του δις διαλυθέντος Μουσικού Συλλόγου ο “ΟΡΦΕΥΣ” (σ.σ. προφανώς κατά την τουρκοκρατίαν), λόγω των δυσμενών περιστάσεων, εν αις το πρώην απαίσιο καθεστώς διηνεκώς διετέλει. Μετά μακράν δε επί του σκοπού αυτού συζήτησιν, απεφασίσθη ομοθυμαδόν, η ίδρυσις του εν λόγω σωματείου, εγγραφέντων αμέσως 50 μελών, ων τα ονόματα αναγράφονται ευθύς κατωτέρω: Μενέλαος Θ. Πύρζας, Νικόλαος Νίτσας, Αλκιβιάδης Β. Παπαγεωργίου, Παντελής Αθ. Τριανταφύλλου (σ.σ., μετέπειτα θεμελιωτής της μουσικής πορείας στην Φλώρινα), Δημοσθένης Γρ. Πύρζας, Λάζαρος Δ. Ζαχαροπλάστης (σ.σ. πιθανόν να πρόκειται για τον Λάζαρο Βέϊκο), Παντελής Χρ. Μαραγκός, Μιχαήλ Γ. Λουκάς, Χρήστος Ι. Σιάκος, Παντελής Μυλωνάς, Μιχαήλ Γ. Καπουλίτσας, Στυλιανός Ν. Στυλιάδης, Δημήτριος Στεργίου Κουτουράτσας, Πέτρος Πύρζας, Λάζαρος Χατζητύπε, Μιχαήλ Β. Προδάνου, Ευάγγελος Δημητρίου, Θεόδωρος Γιάγκου, Πέτρος Σίσκου, Στέφανος Παπακωνσταντίνου (Γούνας), Θεόδωρος Βόσκας, Αλέξανδρος Δημητρίου, Γεώργιος Σ. Χρηστίδης, Στέφανος Π. Σαπουνάς, Μιλτιάδης Γ. Λουκάς, Ιωάννης Παπαθανασίου, Παντελής Στεργίου Βλάσης, Παντελής Παπαθανασίου, Στεφανάκης Α. Δούμτσης, Δημήτριος Σαπουντζής, Μιχαήλ Κ. Χατζητάσης, Θωμάς Α. Σαπουντζής, Αθανάσιος Τσάπαρης, Γεώργιος Τσανάκας, Παντελής Πέτρου Μέλλιος, Ηλίας Δημητρίου, Χρήστος Μάνης, Ιωάννης Θεοδοσίου, Αχιλλεύς Θ. Κεραμιτσής, Ευάγγελος Μούλης, Αναστάσιος Κ. Χατζητάσε, Λάζαρος Θ. Καλούτσας, Θεόδωρος Μούλης, Γεώργιος Δράμπης, Θεόδωρος Σ. Χρηστίδης, Κωστάκης Χρήστου Τζιμπέρης, Δημήτριος Κ. Βαραδίνης, Χρήστος Σαπουνάς, Μιχαήλ Σούρλας, Νικόλαος Πηλείδης, Παντελής Λουκίδης. Μετά ταύτα, η συνεδρία διαλύεται, αποφασισθέντος ίνα την 5ην Μαρτίου συνέλθωσι τα άνω ρηθέντα μέλη προς εκλογήν του διοικητικού συμβουλίου. Κατά τας ληφθείσας αποφάσεις εν τη προηγουμένη συνεδρία, τα μέλη συνελθόντα την 5ην Μαρτίου 1913 και εν απαρτία ευρεθέντα, προέβησαν δια μυστικής ψηφοφορίας εις την εκλογήν του διοικητικού συμβουλίου, απαρτισθέντος εκ των εξής κάτωθι μελών 9: Ιωάννου Θεοδοσίου, δια ψήφων 30, Παντελή Παπαθανασίου, δια ψήφων 29, Χρήστου Σιάκου, δια ψήφων 28, Θωμά Σαπουνά, δια ψήφων 26, Θεοδώρου Χρηστίδου, δια ψήφων 25, Παντελή Στεργίου Βλάση, δια ψήφων 23, Χρήστου Μάνη, δια ψήφων 27, Μιχαήλ Χατζητάση, δια ψήφων 26, Στεφάνου Αναστασίου (Δούμτση), δια ψήφων 23. Επιλαχόντες δε οι εξής: Μιχαήλ Σούρλας δια ψήφων 22 και Δημήτριος Σαπουντζής, δια ψήφων 20. Οίτινες μετά προθυμίας αποδεξάμενοι την εμπιστοσύνην αυτοίς διαπηδαλιούχησιν των υποθέσεων του σωματείου, και αποσυρθέντες εν ιδιαιτέρω διαμερίσματι, εξέλεξαν μεταξύ των ως πρόεδρον μεν τον Ιωάννην Θεοδοσίου, αντιπρόεδρον Πανατελήν Παπαθανασίου, γραμματέαν Χρήστον Σιάκον, ταμίαν Θωμάν Σαπουνάν, εισπράκτορα Στέφανον Αναστασίου (Δούμτση), συμβούλους δε Θεόδωρον Χρηστίδην, Χρήστον Μάνην, Μιχαήλ Χατζητάσην, Παντελήν Στεργίου – Βλάσην. Τα τε καθήκοντα και η πορεία του σωματείου κανονισθήσονται δια κανονισμού συνταχθησομένου υπό του ως άνω διοικητικού συμβουλίου και αναγνωσθησομένου εις επήκονον πάντων των μελών. Κατόπιν εγκρίσεως θέλει εκτυπωθή και διανεμηθή εις τα μέλη του Μουσικού Συλλόγου.
Σ.Σ. Να σημειωθεί ότι μετά ολίγους μήνες απεχώρησε του διοικητικού συμβουλίου ο γραμματέας Χρήστος Σιάκος, λόγω αναχωρήσεώς του για ιατρικές σπουδές, οπότε διορίσθησαν γραμματείες οι Δημήτριος Σαπουντζής και Νικόλαος Πηλείδης.
Την πρώτη μπάντα, 1913-1914, που διακρίθηκε σε πολλές εκδηλώσεις, υπό τον Ιταλό μαέστρο Εδμόνδο Σασαρόλι, συγκρότησαν οι εξής Φλωρινιώτες μουσικοί, δείγμα αναμφισβήτητο κι αυτό, για την μουσική παράδοση της πόλεώς μας: Μενέλαος Πύρζας, Χρήστος Τύπες, Δημήτριος Κουτουράτσας, Παντελής Χρηστίδης, Γαβριήλ Νικολαϊδης, Βύρων Τερπένου, Δημοσθένης Πύρζας, Θεόδωρος Γρίβας, Γεώργιος Χρηστίδης, Μιλτιάδης Λουκάς, Γεώργιος Πετσίας, Ζίγκομαρ, Α. Στεφανίδης, Πέτρος Παπαθανασίου, Πέτρος Δράμπης. Να σημειωθεί ότι για το ίδιο θέμα έχει γράψει στο υπ’ αριθμ. 53 – 54 τεύχος του περιοδικού “ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ” του ομωνύμου Συλλόγου, ο επί σειρά ετών διατελέσας πρόεδρος του συλλόγου, αείμνηστος Ευάγγελος Τυρπένου.
Στη φωτογραφία μας είναι η μουσική μπάντα του “ΟΡΦΕΑ” και φέρει ημερομηνία 28-1-1925
