Τα αποκαλυπτήρια της αναθηματικής στήλης της Σκοπιάς στις 10 Ιουνίου 1928
Ο Νικίας Βιαγκίνης υπήρξε ένας από τους Νομάρχες Φλώρινας μεταξύ 1927 και 1928. Στην διάρκεια της θητείας του ανεγέρθηκαν αναθηματικές στήλες (ηρώα) σε διάφορες κοινότητες του νομού. Κατηγορήθηκε από τον τύπο της εποχής και πολίτες για σκάνδαλο ως προς το υπερβολικό κόστος της κατασκευής αυτών αλλά και για το τυπικό της λήψης απόφασης των κοινοτήτων για την ανέγερσή τους.
Οι δημοσιευόμενες φωτογραφίες των αποκαλυπτηρίων της αναθηματικής στήλης στην Άνω Νεβολιάνη (Σκοπιά) στις 10 Ιουνίου 1928 προέρχονται από το αρχείο του Χρ. Ζώλη.
Στην πρώτη φωτογραφίζονται μπροστά στο μνημείο ο Νομάρχης Νικίας Βιαγκίνης και ο Πρόεδρος της Κοινότητας, Χρήστος Ζώλης, ο Μητροπολίτης (;) ανάμεσα σε άνδρες ενδεχομένως του τοπικού σταθμού χωροφυλακής.
Στην δεύτερη φωτογραφία το πλήθος με τους επισήμους μπροστά από την αναθηματική στήλη πριν τα αποκαλυπτήριά της.
Στην τρίτη φωτογραφίζονται ο Νομάρχης Νικίας Βιαγκίνης (δεξιά) και ο Πρόεδρος της Κοινότητας Χρήστος Ζώλης.
Οι αναφορές και οι καταγγελίες σε βάρος του Νομάρχη είναι συχνές στην εφημερίδα «Έλεγχος» της περιόδου εκείνης.
Για την συγκεκριμένη αναθηματική στήλη διαβάζουμε σχετικό σχόλιο της εφημερίδας στο φύλλο της 15ης Ιουνίου 1928 στην στήλη «Σημειώσεις».
Εις την αναθηματικήν στήλην της Κοινότητος Νεβολιάνης ίδωμεν απαθανατιζόμενον και το όνομα του Νομάρχου κ. Νικία Βιαγκίνη όπως θα το ίδωμεν και εις άλλας. Χάριν της ιστορίας της Κοινότητος και δια τους επιγενομένους οι οποίοι θα διαπορούν δια την εξαιρτικήν τιμήν σημειούμεν ότι το πράγμα δεν ερμηνεύει τίποτα άλλο παρά την ευγνωμοσύνην του κατασκευαστού της στήλης προς τον άνδρα άνευ του οποίου δεν θα εισέπραττεν ούτος 29,000 δραχμάς, αλλά μόνον 16,000 με όσας προσεφέρετο άλλος προμηθευτής να κατασκευάση την ιδίαν στήλην.
Και στο φύλλο της 25ης Μαΐου 1928 στην ίδια στήλη υπάρχει αναδημοσίευση επιστολής του Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών με την οποία ελέγχεται η Νομαρχία για την εγγραφή πιστώσεων προς κατασκευή αναθηματικών στηλών:
ΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΑΙ ΣΤΗΛΑΙ
Νομαρχίαν Φλώριναν
Εξ εφημερίδος «Έλεγχος» πληροφορείται Υπουργείον ότι ενεγράφη πίστωσις δι΄ανέγερσιν αναθηματικής στήλης εν Φλωρίνη. Τηλεγραφήσατε τις ο αποφασίσας την κατασκευήν και επί βάσει ποιού σχεδίου και αν τούτο έτυχεν εγκρίσεως αρμοδίας δημοτικής αρχής.
Διευθυντής Υπουργείου Εσωτερικών
Και η εφημερίδα συμπληρώνει:
Σ.Ε. Ώστε εν αγνοία του Υπουργείου ο κ. Νομάρχης επέβαλεν εις τας κοινότητας την ανέγερσιν αναμνηστικών στηλών η οποία ωργανώθη εις κερδοσκοπικήν επιχείρησιν. Το τηλεγράφημα του Υπουργείου δυστυχώς έρχεται πολύ αργά και μετά την αφαίμαξιν και κορωϊδίαν των Κοινοτήτων.
Εν πάση περιπτώσει δικαιώνει απολύτως τον έλεγχον ον ενησκήσαμεν. Χάρις εις το ενδιαφέρον του βουλευτού κ. Βαλαλά περιήλθεν το σκάνδαλον εις γνώσιν του Υπουργείου.
—-
Ευχαριστούμε τον κ. Χρ. Ζώλη και τον Κυριάκο Παρλαπανίδη για τη διάθεση των φωτογραφιών.
Σπύρος Χρ. Παπαχαρίσης
28/12/2012 προσθήκη
Στις τέσσερις πλευρές της βάσης (του υπό τη σημερινή μορφή μνημείου) υπάρχουν εγχάρακτες μαρμάρινες επιφάνειες. Στην δεξιά πλάγια όψη του μνημείου αναγράφονται τα εξής: Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΣΚΟΠΙΑΣ ΑΝΗΓΕΙΡΕΝ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ 1912-1922 ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΗ(Ι)ΚΟΝ ΑΓΩΝΑ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΝΤΩΝ ΗΡΩΪΚΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΤΗΣ.
Θεωρώ ότι η μαρμάρινη αυτή επιφάνεια όπως και οι άλλες τρεις έχουν προστεθεί αργότερα. Εάν οι τεχνίτες σεβάσθηκαν την αρχική επιγραφή τότε το αναθηματικό μνημείο μπορούμε να πούμε ότι ήταν αφιερωμένο στην μνήμη των παραπάνω. Να σημειώσω επίσης – όπως αναφέρεται και στο σχετικό άρθρο στο florinapast – ότι στην βάση υπάρχει χαραγμένο και φαίνεται το όνομα του Νομάρχη: ΝΟΜΑΡΧΟΥΝΤΟΣ Ν. ΒΙΑΓΚΙΝΗ, το όνομα του προμηθευτή του μνημείου: ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΟΥ Α. ΧΑΤΖΗΣΤΕΡΓΙΟΥ, ενώ η κατασκευή της μεγάλης βάσης που έχει γίνει αργότερα, έχει σκεπάσει το όνομα του κοινοτάρχη με αποτέλεσμα να φαίνεται μόνο η λέξη: ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΝΤΟΣ. Ίσως κάποιος κάτοικος του χωριού μπορεί να προσθέσει περισσότερα…
