Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στρατηγού Νικόλαου Παπαδόπουλου (Παππού) τον Μάρτιο του 1964 στη Φλώρινα
Γράφει ο Σπύρος Χρ. Παπαχαρίσης |
Ανήμερα του εορτασμού της 25ης Μαρτίου του 1964 και πριν την παρέλαση στις κεντρικές οδούς Μεγάλου Αλεξάνδρου και Παύλου Μελά έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στρατηγού Νικολάου Παπαδόπουλου (Παππού), ο οποίος ήταν ο διοικητής των δυνάμεων του Ελληνικού Στρατού κατά την διάρκεια επίθεσης εναντίον της Φλώρινας των δυνάμεων του «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας» το ξημέρωμα της 12ης προς 13η Φεβρουαρίου 1949.
Παραθέτουμε το σχετικό ρεπορτάζ από το φύλλο 104/28-4-1964 της «Φωνής της Φλωρίνης»
Η Φλώρινα ετίμησε τον σωτήρα της στρατηγόν, τον θρυλικόν Παππούν
Την παρελθούσα Τετάρτην η Φλώρινα ετίμησε τον θρυλικόν σωτήρα της, τον γεννναίον στρατηγόν Νικόλαον Παπαδόπουλον, τον γνωστόν εις όλους μας με το όνομα «Παππούς», δια των αποκαλυπτηρίων της προτομής του, η οποία εστήθη εις την πλατείαν Σχολείων.
Τα αποκαλυπτήρια της προτομής εγένοντο την 11,30 π.μ. της Τετάρτης, εν επισήμω τελετή υπό του διοικητού της 9ης Μεραρχίας, ως εκπροσώπου του δ/τού του Α Σώματος Στρατού.
Κατ΄αρχήν ανεπέμφθη υπό του γενικού αρχιερατικού επιτρόπου κ. Χρηστίδη επιμνημόσυνος δέησις μετά την οποίαν η χορωδία της Παιδαγωγικής Ακαδημίας υπό την δ/νσιν του κ. Μούσιου έψαλλε το «αιωνία η μνήμη». Ακολούθως ο διοικητής της 9ης Μεραρχίας απεκάλυψεν την προτομήν και εν συνεχείαν ωμίλησε ο δήμαρχος κ. Θεοδοσίου. Συγκινητικωτάτη ήτο η στιγμή κι΄ανέβηκαν δάκρυα εις τα μάτια των παρσιταμένων, όταν ο δήμαρχος κ. Θεοδοσίου εις το τέλος του λόγου του ησπάσθη εκ μέρους του Λαού της Φλωρίνης, τον υιόν του ήρωος στρατηγού κ. Γεώργιον Παπαδόπουλον, ο οποίος υπηρετεί ως λοχαγός εις την Φλώριναν.
Η σεμνή τελετή έκλεισε με την ανάκρουσιν του εθνικού ύμνου δια της μπάντας του Δήμου.
Συνοδεύουμε το ανωτέρω σημείωμα με μια σειρά φωτογραφιών που ελήφθησαν την ημέρα της εκδήλωσης.
Σημειώνουμε ότι η προτομή δημιουργήθηκε από τον γλύπτη Ευστράτιο Ιωαν. Φιλιππότη. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικό άρθρο για τον γλύπτη εδώ.
Επίσης για την ιστορία της οικογένειας γλυπτών Φιλιππότη μπορείτε να διαβάσετε εδώ: www.filippotis.gr
Ο στρατηγός Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο θρυλικός «Παππούς», είχε γεννηθεί στον Άκοβο Αρκαδίας, μεγάλωσε στην Καλαμάτα και από της εισόδου του στις τάξεις του Στρατού εξάντλησε όλη σχεδόν τη μακρά στρατιωτική του ζωή στα πεδία των μαχών.
Κατετάγη στο στρατό ως εθελοντής. Συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους και στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο τραυματίστηκε δυο φορές. Διακρίθηκε στη μάχη του Σκρα και τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό και με αντίστοιχο γαλλικό παράσημο.
Ως Συνταγματάρχης του 28ου Συντάγματος Πεζικού τον βρήκε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Το 28ο Σύνταγμα Πεζικού υπήρξε η πρώτη μονάδα του Ελληνικού Στρατού που επετέθη κατά των Ιταλικών Δυνάμεων την 28η Οκτωβρίου και κατέλαβε τα πρώτα υψώματα εντός του Αλβανικού εδάφους. Για τις πολλαπλές επιτυχίες στον πόλεμο αυτό τιμήθηκε τρις με το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής διέφυγε στη Μέση Ανατολή. Το 1944 ήταν Συνταγματάρχης Υποδιοικητής της 3ης Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας. Διακρίθηκε στις μάχες Ριτσιόνε, Ρίμινι και Ρουβίκιον.
Την περίοδο 1945-1950 διατέλεσε διοικητής της Τρίτης Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας, διοικητής της 84ης Στρατιωτικής Περιοχής, διοικητής της 85ης Στρατιωτικής Περιοχής, διοικητής της Δεύτερης Μεραρχίας, διευθυντής Πεζικού ΓΕΣ και διευθυντής του Κλάδου Επιχειρήσεων του ΓΕΣ.
Αποστρατεύθηκε το 1950 και πέθανε την 1η Δεκεμβρίου 1961 σε ηλικία 71 χρονών.
Ετάφη στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθήνας.
Σχετικό κείμενο του Δημήτρη Μεκάση (Φεβρουάριος 8, 2022)
Ο Στρατηγός Νικόλαος Παπαδόπουλος ή «Παππούς»
Ήταν πόλεμος που κράτησε από το 1946 μέχρι το 1949. Τότε τον έλεγαν Συμμοριτοπόλεμο αλλά και Ανταρτοπόλεμο. Οι αρχαίοι θα τον έλεγαν Στάση και αργότερα ονομάστηκε Εμφύλιος πόλεμος. Από την μια μεριά ο Εθνικός Στρατός και η εκλεγμένη Κυβέρνηση και από την άλλη ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ), δηλαδή το ΚΚΕ. Ο ΔΣΕ ήταν οχυρωμένος στο Γράμμο στο Βίτσι και στην Πρέσπα.
Κατά την Μάχη της Φλωρίνης του ΔΣΕ ηγείτο ο Γεώργιος Γούσιας που το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Βοντίτσος, τσαγκάρης από το Συρράκο της Ηπείρου. Τα πολλά λάθη του έδωσαν την νίκη στον αντίπαλό του Νικόλαο Παπαδόπουλο. Αλλά και οι καλές πληροφορίες που είχε για τις κινήσεις των τμημάτων ΔΣΕ. Ο Παππούς είχε οχυρώσει την πόλη που είχε γίνει απόρθητη. Παρόλα αυτά, λέγεται, ότι το Επιτελείο τού είχε προτείνει να αφήσουν την Φλώρινα και να οργανώσουν την άμυνα προς το Αμύνταιο. Ο Παππούς όμως αρνήθηκε λέγοντας ότι θα υπερασπιστεί την πόλη για να μην σφαγιαστούν πολλοί και άλλοι τόσοι στρατολογηθούν βιαίως. Τα ¾ του ΔΣΕ ήταν ΝΟΦίτες, δηλαδή Σλαβόφωνοι που ήθελαν την προσάρτηση της Μακεδονίας στην Γιουγκοσλαβία.
Ο «Παππούς» ήταν ένας στρατιωτικός, που από τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 – 13 συμμετείχε σε όλους τους πολέμους μέχρι το 1949. Αποστρατεύτηκε το 1950. Είχε γεννηθεί στο Άκοβο Αρκαδίας το 1890 και μεγάλωσε στην Καλαμάτα. Απεβίωσε το 1961.
Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κόρκας στο βιβλίο του «Σαράντα καυτά χρόνια, 10 πόλεμος και 30 ειρήνη, 1940 -1980» έγραφε:
«Εδώ στη Φλώρινα, ο στρατηγός Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο θρυλικός «Παππούς», βρέθηκε δια τρίτη φορά και δοξάστηκε.
Πρώτη φορά στις 7 Νοεμβρίου 1912, στην απελευθέρωση της Φλώρινας, από τους Τούρκους, ως δεκανέας.
Δεύτερη φορά το 1940, ως αντισυνταγματάρχης και διοικητής τους συντάγματος της Φλώρινας. [28ο ΣΠ Αμύνταιο].
Τρίτη φορά στις 12 με 15 Φεβρουαρίου 1949, ως υποστράτηγος, διοικητής της 2ας Μεραρχίας και υπερασπιστής της Φλώρινας.
Την τρίτη φορά κινδύνεψε να χαθεί ο «Παππούς». Ήταν 08.00 της 12ης Φεβρουαρίου 1949, ο διοικητής της Μεραρχίας με κάλεσε να πάω στο γραφείο του. Λίγο πριν φθάσω στο γραφείο του Στρατηγού, ένα βλήμα πυροβολικού των συμμοριτών έτυχε να πέσει στο παράθυρο του γραφείου του, αυτό που έβλεπε προς την πλατεία. Όταν έφτασα στο στρατηγείο της μεραρχίας, στο ξενοδοχείο Εθνικόν, βρήκα τον στρατηγό και 2 με 3 γιατρούς να προσπαθούν να τον βοηθήσουν να συνέλθει από το σοκ που είχε υποστεί. Εγώ στάθηκα στην πόρτα, δεν μπήκα στο γραφείο, αλλά αυτός με αναγνώρισε και με το χέρι του έγνεψε να πλησιάσω. Πήγα κοντά του, είχε συνέλθει κάπως, από το σοκ και μου λέει «θέλω το 1033». Του απάντησα ότι οι διμοιρίες του 14 ΛΟΚ ήταν σε ενέδρα μακριά από την Φλώρινα, αλλά επέστρεψαν· ότι ο 14ος ΛΟΚ είναι συγκεντρωμένος· ότι μίλησα κιόλας στον λόχο και σε λίγο το ύψωμα 1033 θα είναι δικό μας. Γι αυτό να μην ανησυχεί και να ηρεμήσει. Ο στρατηγός Παπαδόπουλος με ήξερε και με γνώριζε καλά, διότι ήταν διοικητής της 3ης Ταξιαρχίας επί δυο χρόνια και πολλές φορές πηγαίναμε μαζί ενέδρα με τον 14ο ΛΟΚ».
Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Στρατηγού Νικόλαου Παπαδόπουλου ή «Παππού» έγιναν στις 25 Μαρτίου 1964 στην πλατεία Σχολείων στην Φλώρινα. Σήμερα η προτομή του βρίσκεται στην κεντρική πλατεία, την πλατεία Γεωργίου Μόδη. Επίσης ο στρατός μετονόμασε την «κορυφή Τάιμα» σε «κορυφή Παππούς» προς τιμή του Στρατηγού Νικόλαου Παπαδόπουλου, μετά την Μάχη της Φλωρίνης.
Και μια μαρτυρία που μου αφηγήθηκε μια αντάρτισσα, που στρατολογήθηκε με βία. Αυτή 18 χρονών και μια ακόμη συνομήλική της, καθώς και δυο αγόρια 16 χρονών κατάφεραν να λιποταχτήσουν από τις τάξεις του ΔΣΕ, λίγους μήνες μετά την Μάχη της Φλωρίνης. Ένα στρατιωτικό τζιπ τις μετέφερε στο Στρατηγείο στο ξενοδοχείο Εθνικό. Οι νέοι περίμεναν τον Στρατηγό όρθιοι σε μια γωνιά πεινασμένοι, τρομαγμένοι και αγχωμένοι. Κάποια ώρα ήρθε ο «Παππούς» και ρώτησε γιατί οι αιχμάλωτοι είναι όρθιοι και μάλιστα εξαντλημένοι. Ο υπασπιστής του απάντησε ότι έχουν ψείρες. Ο Πάππους τότε έδωσε την εντολή να καθίσουν οι αιχμάλωτοι και γύρισε στον υπασπιστή και του είπε πως και εκείνος έχει ψείρες. Οι αιχμάλωτοι αισθάνθηκαν άνεση με την παρουσία του Στρατηγού. Η αντάρτισσα μού είπε αν ποτέ γράψεις γι αυτόν τον άνθρωπο να γράψεις με τα καλύτερα λόγια.
