Το ολοκαύτωμα του 496 Τάγματος Διαβιβάσεων στη Φλώρινα (8 Αυγούστου 1949) – florinapast

Αναγνώσεις άρθρου: 7.399

Του Χρήστου Νοταρίδη, Ταξιάρχου ε.α., Μέλους του Συνδέσμου Αποστράτων Αξκων ΔΒ |

Δεν υπάρχει νίκη χωρίς θυσίες· και οι θυσίες του Ελληνικού Στρατού στον αγώνα του εναντίον των ενόπλων κομμουνιστών ανταρτών κατά την περίοδο 1946-1950 ήταν βαρύτατες, χωρίς εξαιρέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, το μερίδιο του Όπλου των Διαβιβάσεων στις εν λόγω θυσίες ήταν σημαντικό.

Η αποφράς ημέρα της 8ης Αυγούστου 1949, δυστυχώς, θα μας θυμίζει για πάντα το ολοκαύτωμα των ανδρών του 496 Τάγματος Διαβιβάσεων της ΙΙας Μεραρχίας στη Φλώρινα.

Είναι γνωστή σε όλους η Μάχη της Φλωρίνης του Φεβρουαρίου 1949, την οποία ο στρατηγός Van Fleet θεωρούσε ως «την πρώτη επιτυχή επιχείρηση εναντίον των επιθέσεων των κομμουνιστών σε μεγάλα χωριά». Η πολιορκημένη από αντάρτες πόλη τελικά κρατήθηκε ελεύθερη και η έκβαση της μάχης γέμισε ενθουσιασμό όλους τους Έλληνες, αφού κυριολεκτικά συνετρίβει ο εχθρός.

Αυτή όμως που δεν είναι αρκετά γνωστή είναι μια μεταγενέστερη θυσία αξιωματικών και οπλιτών, στην ίδια πόλη.

Ήταν η περίοδος της προετοιμασίας του Β’ ΣΣ για την επιχείρηση ΠΥΡΣΟΣ Β’ με σκοπό την εκκαθάριση στο Βίτσι (10-14/8/1949).

Το δειλινό της Δευτέρας 8ης Αυγούστου, στο κτήριο του παλιού γυμνασίου της Φλωρίνης (στη συνοικία Βαρόσι, στο σημείο που σήμερα βρίσκεται το κτήριο του 3ου Γυμνασίου), έδρας του 496 ΤΔΒ (όπως νωρίτερα είχε μετονομασθεί το 455 ΤΔΒ), οι νεαροί Διαβιβαστές συγκεντρώθηκαν για να πάρουν το βραδινό τους φαγητό. Όμως, έγιναν αντιληπτοί από τα παρατηρητήρια των ανταρτών στο δεσπόζον ύψωμα Γκιούπκα, οι οποίοι με δύο πυροβόλα των 105 χιλιοστών που είχαν εγκαταστήσει, έβαλαν δύο οβίδες, η μία από τις οποίες πέτυχε τους συγκεντρωμένους.

Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό: είκοσι εννέα (29) στρατιώτες* νεκροί επιτόπου και είκοσι οκτώ (28) βαριά τραυματισμένοι, πότισαν με το αίμα τους τη γη της Μακεδονίας μας. Η ενέργεια δεν ήταν τυχαία. Οι αντάρτες είχαν επισημάνει το στόχο τους, με ακριβείς γιουγκοσλαβικούς χάρτες, επιδιώκοντας να ανταποδώσουν για το χτύπημα που είχαν δεχθεί τον Φεβρουάριο.

Την επομένη, δύο αεροσκάφη C-47 Ντακότα έφερναν από την Αθήνα τους αντικαταστάτες των 57 θυσιασθέντων. Την 13η Αυγούστου, σε όσες Μονάδες του Στρατού δεν συμμετείχαν στις επιχειρήσεις και σε κλίμα συγκινησιακά φορτισμένο, έγινε το μνημόσυνο που αρμόζει σε ήρωες.

Μέχρι το τέλος του 1950, ακόμη είκοσι δύο (22) Διαβιβαστές θα έδιναν τη ζωή τους κατά την εκτέλεση του καθήκοντος. Τότε δημιουργήθηκε ένα ιδιαίτερο «Λεύκωμα Πεσόντων» με σχετικές πληροφορίες και τις φωτογραφίες των ηρώων αυτών, των οποίων η θυσία θα δείχνει στους νεώτερους το δρόμο της Τιμής και του Καθήκοντος.

Έχουμε χρέος όλοι οι νεώτεροι να εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς τους γενναίους μαχητές εκείνου του εθνικού αγώνος, διατηρώντας με ευλάβεια τη μνήμη αυτών που με τη θυσία τους εξασφάλισαν την ακεραιότητα της Πατρίδος και την ελευθερία του ελληνικού λαού.

Πηγή: ΓΕΣ/ Εκθεσις Επιχειρήσεων ΠΥΡΣΟΣ

Πηγή άρθρου: Μουσείο και Ιστορία των Διαβιβάσεων, Museum & History of Greek Signal Corps

(σημείωση florinapast): Στοιχεία που αφορούν στους πεσόντες διαβιβαστές του 496 Τ.ΔΒ. την 8η Αυγούστου 1949 μπορέσαμε και συλλέξαμε από τον δικτυακό τόπο https://stratistoria.wordpress.com

Αναγνωστόπουλος Γεώργιος του Βασιλείου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Έδεσσα Πέλλας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού Πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949
Αναγνωστόπουλος Γεώργιος του Παναγιώτη, Δεκανέας: Γεννήθηκε στον Πύργο Ηλείας το 1921, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού Πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949
Αποστολόπουλος Παναγιώτης του Δημητρίου, Στρατώτης: Γεννήθηκε στο Μεσολόγγι Αιτ/νίας το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949.
Βαλσαμής Γεράσιμος του Διονυσίου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Πάτρα Αχαΐας το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Πέθανε στο 428 Στρατιωτικό Νοσοκομείο στις 10 Αυγούστου 1949, λόγω τραυματισμού του στη μάχη της Φλώρινας από βλήμα εχθρικού Πυρ/κού.
Γεωργιάδης Νικόλαος του Κων/νου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στη Δράμα το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949.
Γεωργόπουλος Αργύριος του Γεωργίου, Ανθυπασπιστής: Γεννήθηκε στο Μακροχώρι Καστοριάς το 1915. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Γραβάνης Δημήτριος του Αλεξάνδρου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949.
Διαμαντής Απόστολος του Κων/νου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στα Τρίκερα Βόλου Μαγνησίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού Πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949.
Ευαγγελάκος Νικόλαος του Θεμιστοκλέους, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στο Φοινίκιο Επιδ. Λιμηράς Λακωνίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Καλφακάκος Νικήτας του Νικολάου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στον Κεφαλά Λακωνίας το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Καρανικόλας Αργύριος του Τριανταφύλλου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στο Σιδηρόκαστρο Σερρών το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Καραντώνης Γεώργιος του Δημητρίου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στο Βόλο Μαγνησίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στην Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Κεντιστός Δημήτριος του Ευαγγέλου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στα Στύρα Ευβοίας το 1922, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949 από βλήμα εχθρικού πυρ/κού.
Κοντέλης Κων/νος του Δημητρίου, Υποδεκανέας: Γεννήθηκε στο Βόρο Πλωμαρίου Λέσβου το 1922, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα εχθρικού Πυρ/κου στις 8 Αυγούστου 1949.
Μαδαρός Ηλίας του Γεωργίου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1922, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Μανδηλάς Γεώργιος του Κων/νου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στα Φιλιατρά Τριφυλλίας Μεσσηνίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Μπαξεβανάκης Φώτιος του Γεωργίου, Δεκανέας: Γεννήθηκε στην Ελασσόνα Λάρισας το 1921 του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Μπέλλος Αλκαίος του Ζησίμου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στα Κλεπά Ναυπακτίας Αιτ/νίας το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Ξηροτύρης Κων/νος του Ιωάννη, Δεκανέας: Γεννήθηκε στην Καστανιά Λαμίας το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Παπαδόπουλος Νικόλαος του Θεμιστοκλέους, Δεκανέας: Γεννήθηκε στο Βόλο Μαγνησίας το 1922, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στην Φλώρινα από βλήμα εχθρικού πυρ/κού στις 8 Αυγούστου 1949.
Πετρόπουλος Δημήτριος του Γεωργίου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Κορώνη Πυλίας Μεσσηνίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε από βλήμα Πυρ/κού του Δ.Σ.Ε. στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Ρέτσας Αναστάσιος του Νικολάου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στον Γαβαλά Καρυστίας Ευβοίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στην Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949 από βλήμα πυροβολικού του Δ.Σ.Ε.
Ροβάτσος Νικόλαος του Ιωάννη, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στον Ζάρακο Επιδαύρου Λακωνίας, το 1924, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Ρουβέλας Δημήτριος του Νικολάου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Πύλο Πυλίας Μεσσηνίας του 1923, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στην Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Ταμβάκης Πολυχρόνης του Μηνά, Δεκανέας: Γεννήθηκε στα Λογοθετιάνικα Κυθήρων το 1921, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα πυρ/κού του Δ.Σ.Ε. στις 8 Αυγούστου 1949.
Ταπεινός Νικόλαος του Παρίση, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στις Ν. Παγασσές Βόλου Μαγνησίας το 1925, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα πυρ/κού του Δ.Σ.Ε. στις 8 Αυγούστου 1949.
Τέας Δημήτριος του Ευαγγέλου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στο Διαβατό Βέροιας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Φονεύθηκε στη Φλώρινα από βλήμα πυρ/κού του Δ.Σ.Ε. στις 8 Αυγούστου 1949.
Τρανούδης Γεώργιος του Νικολάου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στη Βαμβακούσα Σερρών το 1925, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.
Χρόνης Παναγιώτης του Νικολάου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Στενωσιά Κουκουνάρας Πυλίας Μεσσηνίας το 1926, του 496 Τ.ΔΒ. Έπεσε μαχόμενος στη Φλώρινα στις 8 Αυγούστου 1949.

*μαζί με τους 29 διαβιβαστές το δειλινό του Σαββάτου της 8ης Αυγούστου 1949 έπεσε στο ίδιο σημείο νεκρός και ο Ζούλας Ερμήλος του Παύλου, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1925, της ΙΙ Μεραρχίας/Λόχος Στρατηγείου.

Παράθεση σχετικού κειμένου από τον Δημήτριο Μεκάση (Αύγουστος 2, 2022)

Το μακελειό με θύματα τους Διαβιβαστές τον Αύγουστο του 1949

Ο Εμφύλιος Πόλεμος τελείωνε. Οι επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού απωθούσαν τους αντάρτες προς τα αλβανικά σύνορα. Σε μερικές ημέρες ο πόλεμος θα είχε τελειώσει όταν συνέβη το χειρότερο που μπορούσε να συμβεί. Μια οβίδα του αντάρτικου πυροβολικού σκόρπισε τον θάνατο.

Ήταν 8 Αυγούστου του 1949. Οι Διαβιβαστές του 496 Τάγματος Διαβιβάσεων της ΙΙας Μεραρχίας έπαιρναν το βραδινό συσσίτιο τους και ήταν συγκεντρωμένοι στην τοποθεσία ανάμεσα, όπου σήμερα το τρίτο γυμνάσιο και ο «Αριστοτέλης». Τα οχήματά τους με τις κεραίες ήταν σταθμευμένα στην οδό Κ. Παλαιολόγου. Στον χώρο του «Αριστοτέλη» δεν υπήρχαν κτήρια. Εκεί ήταν το «Άλσος», αλλά ούτε δένδρα υπήρχαν ούτε λουλούδια, επειδή το «Άλσος» είχε καταστραφεί κατά την γερμανική Κατοχή.

Ήταν δειλινό και οι Διαβιβαστές έπαιρναν αμέριμνοι το φαγητό τους. Οι γείτονες κάθονταν στα σκιερά μπαλκόνια, στις αυλές και στις ορθογώνιες πέτρες έξω από τα σπίτια τους και απολάμβαναν την ημέρα που τους αποχαιρετούσε. Ένα αεροπλάνο πετούσε αργά πάνω από την πόλη. Ξαφνικά ακούστηκε ένα μεταλλικός κρότος και μετά άλλος ένας και ακόμη ένας. Ήταν οβίδες από το αντάρτικο πυροβολικό της Βίγλας.

Η πρώτη οβίδα έπεσε στους Διαβιβαστές και σκότωσε 29 φαντάρους και άλλοι 28 βαριά τραυματισμένοι. Συνολικά σκοτώθηκαν 57 Διαβιβαστές. Η δεύτερη οβίδα έπεσε πίσω από το σπίτι του Χάρη στο Βαρόσι. Μια γυναίκα έχασε το πόδι της. Και η τρίτη πέρα από τα δημοτικά σχολεία, πίσω από το σπίτι του Σίσκου.

Αυτόπτης μάρτυρας ήταν ο πατέρας μου που έπινε τον απογευματινό καφέ του έξω από το σπίτι του, καθώς η γιαγιά μου σκούπιζε το πεζοδρόμιο. Μέσα στην ησυχία του δειλινού ακούστηκε ένας μεταλλικός ήχος, μια έκρηξη και μετά κραυγές τραυματισμένων στρατιωτών. Όλοι οι γείτονες έτρεξαν να δουν τι συνέβη. Λίγο αργότερα ήρθε και ένα στρατιωτικό φορτηγό και οι πολίτες της γειτονιάς άρχισαν να τοποθετούν στην καρότσα τους τραυματίες. Ο πατέρας μου τους συνόδεψε μέχρι το Νοσοκομείο. Έτρεξε να φωνάξει το προσωπικό. Άκουσε όμως τραγούδια και χαρούμενες φωνές: «Ο πόλεμος τελείωσε». Γιατροί και νοσοκόμες γεμάτοι χαρά τραγουδούσαν. Ο πατέρας μου μπήκε στην αίθουσα με το λευκό του πουκάμισο κατακόκκινο από τα αίματα των τραυματισμένων στρατιωτών. Όταν το προσωπικό του Νοσοκομείου έμαθε για το γεγονός ταράχτηκε, αλλά πιο πολύ ταράχτηκε όταν αντίκρισε τους ματωμένους τραυματίες που ζητούσαν βοήθεια. Το Νοσοκομείο τέθηκε σε συναγερμό για να αντιμετωπίσουν τόσους πολλούς τραυματίες.

Η γιαγιά μου από την θέα των ακρωτηριασμένων στρατιωτών δεν συνήλθε ποτέ. Πέθανε λίγα χρόνια μετά προδομένη από την καρδιά της.

Οι αντάρτες πέτυχαν τον στόχο τους επειδή ο τόπος αυτός ήταν ορατός από την Βίγλα. Επίσης το μεγάλο λάθος του Διοικητή των Διαβιβαστών ήταν που έβγαζε τους φαντάρους στον ίδιο τόπο και την ίδια ώρα για να πάρουν το φαγητό τους.

Αυτά γίνονταν στις 8 Αυγούστου και ο πόλεμος για την πόλη της Φλώρινας τελείωσε στις 14 Αυγούστου. Όλο αυτό το διάστημα το αντάρτικο πυροβολικό έριχνε οβίδες στην πόλη.

Την επόμενη ημέρα ένα αεροπλάνο τύπου Ντακότα προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Φλώρινας και έφερε 56 Διαβιβαστές από την Αθήνα.

Δημήτρης Μεκάσης

Σημείωση: Για το θέμα αυτό υπάρχουν πληροφορίες στο διαδίκτυο και στο Florinapast.