Το ξεκίνημα του ποδοσφαίρου στη Φλώρινα – Οι ποδοσφαιρικές ομάδες της Φλώρινας
Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης |
Το ποδόσφαιρο εμφανίστηκε στη Φλώρινα στο τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Τότε, οι στρατιώτες των συμμαχικών στρατευμάτων διοργάνωναν αγώνες μεταξύ τους και έπαιζαν ποδόσφαιρο στα λιβάδια έξω από την πόλη. Οι Φλωρινιώτες ήταν θεατές και για πρώτη φορά έβλεπαν μπάλα και ποδοσφαιρικό αγώνα. Οι νέοι της Φλώρινας μαγεύτηκαν από το ποδόσφαιρο και όταν ο πόλεμος τελείωσε άρχισαν και αυτοί να κλωτσάνε την μπάλα χωρίς όμως να γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού.
Το τέλος του πολέμου έφερε μια νέα εποχή, τον Μεσοπόλεμο (1920-1940), που για τους Φλωρινιώτες της πόλης ήταν μια περίοδος, που χαρακτηρίζεται από την στροφή τους προς τον δυτικοευρωπαϊκό τρόπο ζωής και πολιτισμό. Όλα άλλαξαν σε μικρό χρονικό διάστημα και γρήγορα οι νέοι απέβαλαν από την καθημερινότητά τους, τα περισσότερα ανατολίτικα στοιχεία, κατάλοιπα της τουρκοκρατίας. Τα χωριά όμως παρέμεναν στον μεσαιωνικό τρόπο ζωής. Οι χωρικοί ελάχιστα επηρεάστηκαν από τον αστισμό του Μεσοπολέμου.
Την περίοδο αυτή, οι νέοι της Φλώρινας, με πάθος μάθαιναν ευρωπαϊκούς χορούς, έπαιζαν ποδόσφαιρο και παρακολουθούσαν ποδοσφαιρικούς αγώνες. Τα χοροδιδασκαλεία ήταν ιδιωτικά, το ποδόσφαιρο όμως ήταν διαφορετικό στην οργάνωση του και στη δομή του. Όλοι όσοι συμμετείχαν είτε ως μέλη της διοίκησης του σωματείου, είτε ως παίκτες, όλοι ήταν εθελοντές. Με πάθος αγωνιζόταν για την ομάδα τους, χωρίς οικονομικά οφέλη. Χρήματα δεν υπήρχαν και όταν χρειαζόταν χρήματα για κάποιες ανάγκες του σωματείου, οι καταστηματάρχες της πόλης ενίσχυαν οικονομικά την ομάδα. Αυτοί ήταν οι χρηματοδότες, αλλά και οι άνθρωποι της διοίκησης των ποδοσφαιρικών σωματείων.
Βασικός παράγοντας του αθλητισμού εκείνης της εποχής, αλλά και αυτός που έμαθε τους νέους της Φλώρινας να παίζουν ποδόσφαιρο ήταν ο Αναστάσιος Νικολαΐδης, καθηγητής καλών τεχνών και γυμναστής του εξατάξιου γυμνασίου Φλώρινας. Ο Νικολαΐδης ήταν καθηγητής γυμναστικής του ελληνικού γυμνασίου Μοναστηρίου, αλλά εγκαταστάθηκε στη Φλώρινα, όταν εδώ λειτούργησε το γυμνάσιο. Αυτός μελέτησε τους κανόνες του παιχνιδιού και πήγαινε από γειτονιά σε γειτονιά και μάθαινε τους νέους ποδόσφαιρο, καθώς αυτοί τότε γνώριζαν μόνο να κλωτσάνε την μπάλα. Από τον γυμναστή Αναστάσιο Νικολαΐδη έμαθαν τα παιδιά της γειτονιάς να παίζουν σωστά ποδόσφαιρο και γρήγορα το ποδόσφαιρο εξαπλώθηκε σε όλες τις γειτονιές.
Ο Νικολαΐδης συγκέντρωσε τους καλύτερους ποδοσφαιριστές από κάθε γειτονιά και στις 10 Σεπτεμβρίου 1923 ιδρύθηκε η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα της Φλώρινας, ο «Μέγας Αλέξανδρος». Οι καταστηματάρχες επωμίστηκαν τα οικονομικά της νεοσύστατης ομάδας. Με την δική τους οικονομική συνδρομή καλύφτηκαν όλα τα έξοδα.
Η αρχή είχε γίνει. Τα επόμενα χρόνια, το ποδόσφαιρο μάγεψε την νεολαία, και δεν ήταν λίγες οι ομάδες που ιδρύθηκαν, στην μικρή μας πόλη.
Παρακάτω ακολουθεί ένας κατάλογος με τις επίσημες ποδοσφαιρικές ομάδες της πόλης της Φλώρινας και τις ομάδες των γειτονιών. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το αρχείο μου, δηλαδή το αρχείο συνεντεύξεων που έκανα σε διάρκεια πολλών ετών, σε όλους τους τομείς της ζωής στη Φλώρινα. Πολλά στοιχεία όμως είναι παρμένα από το βιβλίο του Άρη Λάζου «Η ποδοσφαιρική ιστορία της Φλώρινας», το βιβλίο του Γιώργου Ανθόπουλου «Χρονολόγιο αθλητικών γεγονότων 1917-1995», και τα άρθρα του Θεόδωρου Βόσδου στην εφημερίδα «Φωνή της Φλωρίνης». Επίσης αρωγός σε ό,τι έχει σχέση με την παλιά Φλώρινα είναι το άρθρο του Περικλή Οικονόμου «Φλώρινα, το χρονικό μιας πεντηκονταετίας 1912-1962», περιοδικό Αριστοτέλης τεύχος 37.
Α. Επίσημες ποδοσφαιρικές ομάδες της Φλώρινας
1) Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Φλωρίνης «Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ». Πρώτη περίοδος από την ίδρυσή του το 1923 μέχρι το 1934, που διαλύθηκε, όταν διαλύθηκαν όλες οι ομάδες για να ιδρύσουν την νέα ομάδα «ΕΛΛΑΣ». Η δεύτερη περίοδος άρχισε κατά την γερμανική Κατοχή, το 1943 και μέχρι το 1961, που διαλύθηκε και οι ποδοσφαιριστές του πέρασαν στο «ΝΙΚΗΦΟΡΟ». Τρίτη περίοδος, από το 1976 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
2) Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Φλωρίνης «ΑΣΤΗΡ». Η πρώτη περίοδος από την ίδρυσή του το 1926 και μέχρι το 1928, που διαλύθηκε. Η δεύτερη περίοδος από το 1950 μέχρι το 1954.
3) Ποδοσφαιρικός Σύλλογος «ΕΝΩΣΙΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΤΩΝ», ιδρύθηκε το
1927 και διαλύθηκε το 1934, για να ιδρυθεί η νέα ομάδα «ΕΛΛΑΣ».
4) Αθλητική Ένωσις Προσφύγων «Η ΠΡΟΠΟΝΤΙΣ», ιδρύθηκε το 1927 και διαλύθηκε το 1934, για να ιδρυθεί η «ΕΛΛΑΣ».
5) Αθλητικός Σύλλογος Φλωρίνης «Ο ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ». Πρώτη περίοδος
από την ίδρυσή του το 1932 μέχρι το 1934. Διαλύθηκε για να ιδρυθεί η «ΕΛΛΑΣ». Δεύτερη περίοδος από το 1961 μέχρι το 1968. Η πιο λαμπρή περίοδος του Φλωρινιώτικου ποδοσφαίρου.
6) Αθλητικός Σύλλογος «ΠΑΟΚ», ιδρύθηκε το 1933 και διαλύθηκε το 1934, για να ιδρυθεί η «ΕΛΛΑΣ».
7) Αθλητικός Σύλλογος «ΕΛΛΑΣ». Ιδρύθηκε το 1934 αφού διαλύθηκαν όλες οι άλλες ομάδες. Αξιόλογη ομάδα. Εξ αιτίας του πολέμου διακόπηκαν οι δραστηριότητές της την περίοδο 1939-1943. Διαλύθηκε το 1961 και οι ποδοσφαιριστές της πέρασαν στον «ΝΙΚΗΦΟΡΟ».
8) Αθλητικός Σύλλογος Φλωρίνης «ΦΛΩΡΙΝΑ», έτσι μετονομάστηκε ο «ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ» το 1968. Η «ΦΛΩΡΙΝΑ» συνεχίζει να αγωνίζεται μέχρι σήμερα.
9) Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Αθλητικός Όμιλος Φλώρινας «ΦΙΛΥΡΙΑΚΟΣ». Ιδρύθηκε το 1991, με ποδοσφαιρικές ομάδες γυναικών και ανδρών. Είναι η πρώτη γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα στη Φλώρινα με αξιόλογη δράση.
Β. Ποδοσφαιρικές ομάδες γειτονιών
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920, τα παιδιά των γειτονιών ονόμαζαν τις ομάδες τους και γινόταν αγώνες μεταξύ των γειτονιών. Ομάδες όπως η «Αστραπή», ο «Αετός», ο «Απόλλων» έκαναν την εμφάνισή τους και χάθηκαν, όταν τα παιδιά μεγάλωσαν. Ομάδες πολλές, όμως λίγα ίχνη άφησαν στο σύντομο χρόνο ύπαρξής τους. Η «Φουρτούνα» στο Ρετζί, η «Ακρόπολις» στον Άγιο Γεώργιο, ο «Άρης», η «Αναγέννηση» και η «Ελπίδα» στο Βαρόσι, ο «Ηρωικός», η «Ελπίς» και η «Δόξα» ήταν ομάδες των παιδιών του Εθνικού Οικοτροφείου, ο «Ατρόμητος» στα Καυκάσικα. Κάθε γειτονιά και μια και δυο ομάδες. Πολλές ήταν οι προπολεμικές ομάδες των γειτονιών.
Στην Κατοχή ο «Χείμαρρος» ήταν η ομάδα που έπαιζε στο Γιάζι και στο Βαρόσι. Το 1958 η «Σιουπούρκα» ήταν η ομάδα των φοιτητών και των μαθητών της Φλώρινας. Η ομάδα πήρε το όνομά της από μια βρύση κοντά στο Φυτώριο. Αλλά και το καφενείο των μπουνταλάδων έκαναν την ομάδα του, το 1960, και την ονόμασαν «Οι μπουνταλάδες».
Οι τελευταίες ομάδες γειτονιών, μέχρι το 1961, ήταν τα «Πράσινα πουλιά» στο Βαρόσι, που έπαιζαν στο πάρκο, όπου χτίστηκε ο «Αριστοτέλης». Η «Ρεάλ» των παιδιών της οδού Παύλου Μελά, που έπαιζαν σε καμιά γωνιά του γηπέδου.
Η «Φιορεντίνα» στο Τσιφλίκι, με γήπεδο την αυλή του 3ου δημοτικού σχολείου. Ο «Πιερικός» της πλατείας Ηρώων. Μια ομάδα παιδιών, χωρίς όνομα ομάδας, που έπαιζαν στην αυλή του 4ου δημοτικού σχολείου. Αυτές ήταν οι τελευταίες αξιόλογες ομάδες των γειτονιών της Φλώρινας, μέχρι το 1961, που τα μέλη του «ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ» βγήκαν στις γειτονιές και μάζεψαν όλα τα παιδιά που έπαιζαν καλά μπάλα και τα γράψανε στα τσικό του «ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ». Τα επόμενα χρόνια η ζωή άλλαξε και τα παιδιά προτιμούσαν ένα καλό φροντιστήριο παρά την μπάλα στη γειτονιά.
Δημήτρης Μεκάσης
Στο παραπάνω κείμενο του Δημήτρη Μεκάση το florinapast επισυνάπτει και τη σχετική φωτογραφία από το αρχείο της «Φωνής της Φλωρίνης» στην οποία εμφανίζονται παίκτες και παράγοντες του «Μεγάλου Αλεξάνδρου» του 1928.
Σε αυτήν εμφανίζονται από αριστερά προς τα δεξιά:
1η σειρά: Αγησίλαος Βακράτσης, Ιωάννης Λιόντης, Δημήτριος Σίμου, Νικόλαος Βράγκος, Λάζαρος Σίμου.
2η σειρά: Κλείτος Μάντσος, Θεμ. Σαπουντζής, Χριστόφορος Φιλιππίδης, Γεώργιος Βαλάκας, Λάζαρος Γρούιος.
3η σειρά: Αντώνιος Παπαβασιλείου, Βύρων Τυρπένου, Νικόλαος Βόικος, Παντελής Λουκίδης, Νικόλαος Παναγιώτου, Θεόδωρος Παπαθανασίου, Λάζαρος Πέιος, Στέργιος Κικιλίντζας, Πέτρος Σαμαράς, Περδίκας Δόντσης, Θεμ. Πύρζας.
